t

Glosario

[últ. rev.: 14/08/2023]ImprimirAlternar visualización dos exemplos
tal1 ~ atal1 pron. ident.
1. 'tal, semellante, igual'

3.12 e con tal coit’e tan descomunal, / ..., / defenson outra non tenh’eu por min||3.19 se por én sanha tal / filhou de mí e me sa mercee fal, / ai eu, cativo, e por que naci?||4.12 ca, se demoro / en tal coita, perder-m’-ei i||6.21 non á ela tal parecer / con que s’assi possa asconder||8.12 Mais en gran sandez andava / eu quando me non pagava / de con tal senhor viver||8.18 Non o ouvess’oj’eu melhor, / e vivess’en tal sabor!||11.22 e t[e]rran-mi-o por pouco sén, / que a tal ome non fiz ben||14.34 Tal amar / podedes mui ben jurar / que nunca foi d’omen nado||27.8 Gran sandece me fez fazer / por tal dona ir ben querer||34.15 de tal vida non poss’eu aver grado||45.13 que coita tal, por eu buscar perdon / ou outro ben, devi’a demandar||46.14 nen [me] preguntar / por que avia tal pavor||47.15 que fara a dur tal traiçon / sobre seu ome sen razon||59.23 E, se eu sén ouvess’enton, / no[n] fora tal cuido cuidar||60.9 E de tal coita, mia senhor, / non é sen guisa d’eu morrer||64.4 ca, mentr’eu tal poder ouver / de viver, nunca perderei / esta coita||64.20 E quen á esta cuita tal, / macar se morre, non lle praz!||71.26 ca de tal ben eu guardar-m’-ei||74.10 E pero nunca foi én pensado / que podesse eu per ren veer / o que me faz tal cuita aver||78.14 e esta coita quen viu nunca tal?||87.24 e por esto perdi o sén, / por tal dona que me non val||94.7 ca ja m’en maior coita ten / por tal dona que non direi / mentr’eu viver||99.3 quer’eu agora começar / ũa tal ren que acabar, / ..., non poderei||115.10 non poss’eu osmar / que no-las gentes queran consentir / de nós tal omen fazermos pojar / en jograria||115.21 e con tal nome guarra per u quer||116.18 ca nunca vistes maravilha tal||121.16 Como morreu quen amou tal / dona que lle nunca fez ben||126.20 ca eu como vos fugirei, / pois estes, de que tal med’ei, / me non leixan de vós partir?||129.7 e maravillo-me log’i / de vós por leixardes assi / voss’om’en tal cuita viver||130.2 como jaço coitado / morrend’assi en tal poder d’Amor / que me tolleu o sén||131.21 Pois m’esto faz e matar non me quer, / por que ll’ei eu tal vid’a gradecer?||132.22 morrer assi / com’om’a que sennor non val / a cuita tal / que nunca tal / ouv’outro ome d’amor nen d’al||132.23 com’om’a que sennor non val / a cuita tal / que nunca tal / ouv’outro ome d’amor nen d’al||136.8 mais non a viu, e vai-m’agora dar / tal consello en que perde seu sén||136.18 nen outr’ome que tal sennor amar||140.10 e tenno que ei dereit’i / d’amar tal sennor máis ca mí||147.1 Tal om’é coitado d’amor / que se non dol ergo de sí||147.15 Ca de tal coita sabedor / soo por quanto mal sofri / amand’, ...||152.1 Quisera-m’ir, tal consello prendi, / e fui coitad’e tornei-me por én||152.20 d’outra tal coita me quer’eu guardar||158.2 por que me fostes tal sennor mostrar||160.14 Que ventura que me Deus deu, / que me fez amar tal moller / que meu serviço non me quer!||160.19 E veede que cuita tal, / que eu ja sempr’ei a servir / moller que mi-o non quer gracir||166.5 ca non quer’eu ben tal sennor / que se tenna por devedor / algũa vez de mi-o gracir!||167.2 Ai eu, de min e que sera, / que fui tal dona querer ben / a que non ouso dizer ren||172.5 faz-me querer ben tal sennor||175.8 Non me fez Deus tal dona ben querer / nen mi-a mostrou se por aquesto non||183.7 nunca lles tal verdade negarei||185.18 sobre todas lhi destes tal poder||188.11 que nunca ome vio mellor / nen tal||197.27 e, pois me vej’en tal coita viver, / Deus me cofonda se viver querria||199.24 de nunca ir tal pregunta fazer||199.32 Mai-lo que vai tal pregunta fazer / Deu-lo leixe moller gran ben querer||200.24 ca me non posso oj’amigo saber / ... / tal que por min lle fezess’entender / com’oje moiro polo seu amor||200.26 e, pois que eu tal amigo non ei, / morrer poss’eu, mais nunca llo direi||202.6 ca tal dona, si Deus a mí perdon, / non á no mundo, se mia sennor non||209.22 ca non / mi-o faredes, eu ben o sei, / pois eu morrer, por tal razon||214.14 que El me dé mia morte se non der / tal coraçon a vós d’én non pesar||217.20 no coraçon faz-lle dizer tal ren / a que non sabe pois consell’aver||220.2 Om’a que Deus ben quer fazer / non lle faz tal sennor amar / a que non ouse ren dizer||222.4 e nunca tal pesar / me façades, meu Sennor Deus, veer / per que eu aja o corp’a perder||222.10 que nunca tal pesar de mia sennor / me façades, meu Sennor D[eus], v[eer]||225.5 pois eu per vós sei / ca non á Deus sobre vós tal poder / per que me faça vosso ben aver||228.16 e, pois tal coita ei aqui / u vos vejo, fremosa mia sennor, / [que farei ja des que m’eu d’aqui for?]||235.5 Ca ja eu tal temp’ouv’, e atendi / outro mellor, e aquele perdi||235.8 ca ja eu tal temp’ouve que morei / u a podia eu mui ben veer||245.3 porque a vejo mui ben parecer, / tal ben lle quer’onde coid’a morrer||263.13 e quen tal coita no[n] ouver / o al non ll’é coita, de pran||265.14 por que me fez El tal sennor fillar?||266.29 E de tal preço guarde-vos vós Deus||269.27 que me fezeron tal dona veer||287.9 e tal rogo non vos dev’a pesar||293.7 e por vós morrerei [de] tal ventura!||293.21 e, mia senhor, atanto lhi rog’eu: / que veja[des] qual torto me fazedes / de me fazerdes tal coita levar||294.10 que, u quer que seja, / no coraçon me dá voss’amor tal fer[i]da||296.1 Pois m’en tal coita ten Amor / por vós, dizede-me, sennor, / [q]ue vos non doedes de min||296.6 E, pois m’el en tal coita ten / por vós, ai meu lum’e meu ben, / que vos non doedes de min||319.2 Se eu moiro, ben o busquei / porque eu tal sennor fillei||324.13 mai-lo meu mal (que[n] viu tal!), / ..., / mai-lo meu mal non é mal!||325.10 e, pois tal coita padeci, / ja máis por coita nunca ren darei||332.7 [E] por tal moir’e direi-vos eu al: / ... ||364.10 u me fez tal dona veer||364.16 u eu tal dona vi||366.7 E, pois m’ora tal coita dá / o voss’amor u vos veer / posso||376.18 com’eu ja perder / tal ben non posso que me ven / de vós||380.13 este ben tal [non] se compr’a min ren||408.7 – E, sennor, dizen, pero vos tal ben / quero, que moiro, que ren non me val||409.6 fezo-m’el que amas[s]e tal sennor / en que m[e] ben mostrass’o seu poder||410.10 e é gran coita de mort’a do mar, / mas non é tal||412.7 que moiro eu ben (morrer por tal sennor!)||412.24 devera pera min prender / tal consello||422.27 guardade-vos de tal erro prender||424.13 ca melhor m’é ca tal vida viver / e ca meu tempo tod’assi passar||428.7 A que non vi [e] m’en tal coita ten||430.27 me dá tal coita Amor que me conven / a viver trist’e sen todo prazer, / e me conven tal afan a sofrer||432.3 quando [me fez] querer ben tal sennor / que me non quer sol dos ollos catar||432.10 senon de Deus, que me tolle o sén, / en me fazer tal sennor muit’amar||432.15 pois assi Deus quer / que eu queira mui gran ben tal moller / [...]||435.18 pois Deus sobre mí [vos] tal poder deu||437.13 Pois m’en tal coita podedes valer / come de morte||459.8 e des i pera meu corpo levarei ta[l] guisamento / que nunca en nen un tempo trouxo tal Pero Sarmento||460.25 pois que me vós conselhades deitar / en tal logar esta pena||464.18 nunca sofreron tal afan / nen [o] an / quantos son nen seeran||475.9 – Don Arnaldo, pois tal poder / de vent’avedes, ben vos vai||475.13 mais dig’eu, ai, / por que nunca tal don deu rei?||476.18-19 ca non podedes outros taes achar / que vos non conhoscan quen sodes nen qual||477.13 Vi ũu coteife mal guisad’e vil / con seu perponto todo de pavil / e o cordon d’ouro tal por joeta||479.4 Se [a] ben queredes fazer, / de tal midida a devedes a colher / e non meor||481.16 É romeu que Deus assi quer servir / por levar tal furt’a Jelusalen||484.18 porque [o] fez desguiar da fronteira / e en tal guerra leixar seu sen[h]or||493.22 E dizen meges que usan tal preit’e / que atal chaga ja máis nunca serra||498.13 e, por én, quen tal feito faz, ben sei / que en Deus nunca pod’achar perdon||498.19 er sabe mui ben [ja] / que nunca vos mereci por que tal / morte per vós ouvess’, ...||503.12 ca, pero lhi quero tal ben, / grand’é o mal [que mia senhor / mi quer||504.15 e máis mi val morrer / ca tal coita sofrer||508.20 ca máis meu ben é de morte sofrer / ante ca sempr’en tal coita viver||512.1 Un tal ome sei eu, ai ben-talhada, / que por vós ten a sa morte chegada||512.5 Un tal ome sei [eu] que preto sente / de sí morte [chegada] certamente||512.9 Un tal ome sei [eu], aquest’oide, / que por vós morr[e]||519.18 guisar-lh’-ia quen vos tal fez / ...que vivess’en mui gran pesar||519. guisando-lho quen vos tal fez / como [o] mi a mí foi guisar||528.5 quix ben e quer’e querrei tal molher / que me quis mal sempr’e querra e quer||534.20 nen outro mal aficado / non fez tal, nen é pensado / d’omen que lhi par posesse||548.8 ca viv’en tal cuidado / come quen sofredor / é de mal aficado||555.13 E, pois que viv’en coita tal / per que o dormir e o sén / perdi||557.10 e, pois ei por vós tal coita mortal, / faça Deus sempre ben a mia senhor||557.17 mia senhor aja ben per tal razon, / e vós, Amor, ajades mal de Deus||561.22 A min fez gran ben querer / Amor ũa molher tal / que sempre quis o meu mal||561.32 Amor fez a min gran ben / querer tal molher||561.38 por én rog’e rogarei / a Deus, que sabe que vivo / en tal mal e tan esquivo||562.14 e viv’assi / sofrendo coita tal que non á par||575.20 E gran perda per-fazedes / u tal amigo perdedes||578.3 creede ben / que non dou eu por tal enfinta ren||598.8 ca non á mester / de tal vida avermos de passar||626.1 Tal sazon foi en que eu ja perdi / quanto ben ouv’...||626.11 mais agora Deus tal senhor mi deu / que de bon prez e sén e parecer / é mui melhor de quantas quis fazer||631.3 ca tal senhor ei / mui fremosa||634.16 ca de viver eu en coita tan forte / e en tal estraidade||635.15 non ficou ja por min de lha pedir, / cuidand’a ela tal pesar partir||638.21 Quanto mal, [mia] senhor, per bõa fe, / á en tal vida?||639.12 pois d’eu ben servir ũa dona tal||639.21 non deven sol põer en coraçon / que pedir possa en tal ben caber||683.22 ca lhi direi ca non posso guarir, / tal ben lhi quero||684.7 Se vos foss’eu por tal dona perder / que me vencess’oj’en parecer ben / ou en al que-quer, prazer-m’-ia én||686.7 Dizen-mi que filhastes senhor tal / per que vos cuidastes de min partir||689.2 Amig’ouv’eu a que queria ben, / tal sazon foi||701.4 e de tal preito non sei end’eu ren||701.16 nen ar foi sabedor / de tal fala nen a fiz nen a sei||702.13 que, pois naci, / nunca tal prazer d’ome vi||711.8 fez-mi tal preito / e disse quand’e qual dia||724.8 E a tal ome, amigas, que farei||743.17 e, pois lh’assi aven, / que lh’eu mal faç’e m’el á tal amor, / que faria [se lh’eu fezesse ben?]||756.10 Nunca con taes novas tan leda foi molher / com’eu soo con estas||767.15 ca nunca eu esse tal vi||773.22 E de tal preito non sei end’eu ren||778.9 Quando mi as[s]eentei, ... / non me guardava eu de tal acajo[n]||797.15 E a min era mui mester / ũa morte que ei d’aver / ante que tal coita sofrer||809.17 E que fara quen vos á tal amor / e vos non vir nen vos poder falar?||811.16 mais, por Deus, e non por al, / que os vossos taes fez, / non vos pes||841.16 e quen m’este pesar fez Deus / lhi mostre cedo pesar tal / que lhi venha, com’a mí ven, / [pesar onde desejar ben]||861.12 Des que m’espertei ouvi gran pesar, / ca en tal sonho avia gran sabor||863.1 Vistes tal cousa, senhor, que mi aven / cada que venho convosco falar?||867a.1 Amor faz a min amar tal senhor / que é máis fremosa de quantas sei||867b.14 Amor faz a min amar tal sen[h]or / máis fremosa de quantas oj’eu sei||882.15 Ai Deus, tal ben quen o podess’aver / de tal sen[h]or qual min en poder ten!||886.4 d’ir om’en tal logar viver / u nunca veja sa senhor||889.8 Gradesc’a Deus que mi deu tal senhor / tan de boo prez e que tan muito val||890.12 e a tal gente cuido eu de cantar / e dizer son||897.10 Mundo tẽemos fals’e sen sabor, / ..., / e mundo tal que non corregerá||897.22 Viv’eu en tal mund’, e faz-m’i viver||897.29 Mais, en tal mundo, por que vai morar / ome de prez que s’én pod’alongar?||898.29 E de tal coita, ... / guardar-m’-ei sempr’, ...||917.15 Mentr’ali foi, tal sonh’ouvi a son[h]ar / muitas vezes||923.10 pois que vos eu tal amor ei||923.20 Ele me guise algũa vez / que tal coita vos veja eu / de viver migo||938.4 de tal razon me vos venho salvar||949.8 eu muitas vezes provei / se acharia de tal parecer / algũa dona, senhor, u andei||956.11 por én desejo no meu coraçon / aver tal ben dela||965.4 tal tempo vos ven!||966.15 Pero dizen que non / poss’eu viver se me non alongar / de tal senhor||979.8 Con tal sennor fui eu prender||983.19 pois voss’amor en tal coita me trage||984.6 ca meu ben é d’eu por ela morrer / ante ca sempr’en tal coita viver||984.19 Tal sazon foi que me tev’en desden / quando me máis forçava seu amor||987.14 non foi no mund’emperador nen rei / que tal conquista podesse fazer||988.12 E, pois el assi fal, / seu prazer faz quen per tal mundo fia||988.13 ca o dia que eu tal pesar vi, / ja, ... / por fol tenh’eu quen por tal mundo chora||988.15 por fol tenh’eu quen por tal mundo chora||992.13 Pois m’en tal poder tẽedes||1027.15 por tal razon / non podedes el-rei e min aver||1033.5 e, quando lh’eu rogo muit’e digo / que se parta de mí tal ben querer, / tanto mi val come non lho dizer||1034.16 mais faço-vos ũa pregunta tal: / ...||1043.15 e non teme Deus nen al, / que mi assaca tal mentira e al||1057.10 e, pero m’end’eu nunca atend’al, / tal ventura mi quis a min Deus dar: / ...||1063.3 nen filhei tal senhor / a que ousasse nulha ren dizer / do que seria meu viç’e meu ben||1066.4 u eu por ela tal coita levar||1074.33 se vós vistes algũa dona tal, / tan fremosa e que tan muito val, / mia senhor é||1110.26 mais, por aqueles que o jurad’an, / cuidan-s’elas que todos taes son||1113.8 Teen-m’en tal coita que nunca vi / om’en tal coita, pero o preit’est’é||1115.11 mais con tal coita como viverei?||1137.8 e and’end’eu mui leda, pois tal mandad’ei migo||1137.9 pois tal mandad’ei migo, ca [ven o meu amigo!]||1137.11 e and’[end]’eu mui leda, pois mig’é tal mandado||1137.12 pois mig’é tal mandado, que ven o meu amado!||1149.4 Se eu foss’en tal companha de donas, fora guarida||1154.6 ante cuid’eu que moira el por mí / e eu por el, en tal ora o vi||1228.19 E tal ventura era pera quen / non quer amig’e non dá por el ren||1234.2 – Dizede, madre, por que me metestes / en tal prison||1234.15 nen m’ar venhades tal preito mover||1237.46 e serve senhor tal / por que o tenhan por leve||1247.22 mais en tal feito muit’á mester al||1248.10 mais, pois lh’eu poss’a tal coita valer / come de morte||1249.20 assi contec’a quen / non sab’andar en tal preito con sén||1274.27 – Por ess’, amiga, venha mal a quen / vos amar, pois tal preito per vós ven||1305.4 ca mi jurou que morria / por mí, tal ben mi queria!||1316.17 Grav’é de creer / que eles, con mengua d’aver, / manden taes panos vender||1320.11 quen sera / que ja dereito nen razon / for demandar nen defenson / en tal meestre||1321.8 «Eiceiçon tenh’eu ja / tal que vos ponha, que vos custará / máis que quanto val aqueste meu muu»||1321.11 se mi-a poserdes, porrei-vo-la tal / que a sençades [ben] atá o cuu||1321.13 «Tal eiceiçon vos tenh’eu de põer / ... per que do voss’aver / vos custe tanto que fiquedes nuu||1321.17 se mi-a poserdes, tal vos porrei eu / que a sençades ben atá o cuu||1322.1 Meu dano fiz por tal juiz pedir||1322.4 pois me non val d’ante tal juiz ir||1322.8 Por tal juiz nunca ja máis sera / desembargad’este preito que ei||1323.3 de tal molher é marido||1323.16 pois lh’esta faz tal ajuda||1325.17 que prol ten i ou quejenda / o que toma tal cuidado||1328.15 ca sei eu outra non de tal doairo / nen de tal logar come vós||1329.16 sabede agora catar tal razon / per que venha este feit’or’a perdon||1331.7 Pois me tenta de tal provo||1332.28 quanto val tal quitaçon!||1333.19 é aquest’o feito tal, / Martin Gil, tan desigual||1339.7 Tal caparon vos conven / con tal pena que tragaes||1339.8 Tal caparon vos conven / con tal pena que tragaes||1341.3 que el foi mostrar / a tal molher que o soub’enganar!||1341.18 diz que sabe que o pod’ensarrar / en tal logar||1341.21 ca non pod’el tal morte estraecer||1342.6 e per Saturno cobrou tal egreja / sen prol nen ũa en logar deserto||1342.19 mais Saturno lha guisou de tal renda / u non á pan nen vinho d’oferenda||1342.22 E, pois el é prior de tal prevenda, / conven que leix’a cura||1343.8 Pero que é cousa certa / que el-rei pôs tal defesa / ond’a bon juiz non pesa||1343.15 Pero en tod’ome cabe, / en que á sén e cordura, / que se agarde tal postura||1347.7 al fodido irá sangrar / sangrador en tal logar!||1347.15 E tal sangrador achedes, / amiga, se vos sangrades||1347.22 Quen tal jogo quer jogar / con sa mai vaa jog[u]etar||1356.7 Sei eu un tal cavaleiro||1379.9 E el demais lhi fez à arca tal / per que nunca i outr’asconderá||1392.18 se en gran vergonha pois non entrades / algũa vez con tal om’e marredes||1397.18 ca non sabe parte nen mandado / de tal justiça fazer qual eu vi||1408.20 e, u lh’aven algũa cousa tal / que lh’é mester, scient’é sen ciença||1411.8 Taes barvas [d]’infanções non sei||1419.31 pois ides del tal ben dizer||1463.11 pero mostra el tal razon: / ... ||1469.16 ca d’outra guisa non posso aver [i] / conselho ja per esta razon tal||1479.13 Muito vos deve de sobervia tal / pesar||1489.40 que digan todos quantos pos nós verran / que tal conselho deu Joan de Froian||1493.16 nen vistes tal jantar||1494.4 tal preço vos dan||1500.12 non vos ar lev’atras vosso pecado, / pois vos el-rei meteu en tal poder||1502.26 e, se tal molher poderdes trager, / sera mui ben||1514.22 – Joan Garcia, tal paga achará / en vós o jograr quand’a vós veer||1528.20 fi’-d’Escalhola non á poder tal / per que solt’, ergo seus presos que ten||1528.31 que o poder que Deus en Roma deu, / que o Balteira tal de Meca ten||1531.4 [se]quer ora punhade de mi dar / tal recado que seja con razon||1531.11 e nas escolas, u soia entrar, / dos maestres aprendi tal liçon||1532.7 e de tal ben non soo eu pagado||1535.10 destes sinaes / que ora trage nen trouxe taes / nosco na guerra quand’el-rei foi i||1535.24 nunca de tal ome falar oi||1545.9 É tan louco que tal med’ei: / ...||1555.20 Melhor fora dar o rocin dõado / ca por tal muacha remusgador||1570.3 pois vós tal cousa fostes comedir||1578.14 Travan-lhi mui sen razon / a ome de tal coraçon||1580.9 e faredes i vosso prazer / en quererdes con tal dona casar||1594.26 e dos [e]stormentos diz tal razon: / ... ||1598.9 Mais desta seerei eu escarmentado / de nunca foder ja outra tal molher||1598.17 nen avedes sobre min poder tal / per que vos foda se me non pagardes / ante mui ben||1607.18 e outra tal desonra recebeu / dos máis que á no reino d’Aragon||1618.22 Tal rapaz que lh’á mest[er] desta besta, / eu cuido ben que lho tenho ach[a]do||1637.22 E Don Afonso, pois á tal sabor / de fazer bõa casa, começar / a dev[e] assi||1640.2 Marinha Crespa, sabedes filhar / eno paaço sempr’un tal logar / en que an todos mui ben a pensar / de vós||1645.1 D’un tal ricome vos quero contar, / ..., / de como foi a vila a refeçar||1646.12 como dormir en tal logar / u nunca Deus quis mosca dar / ena máis fria ren que vi||1647.10 e, poi-los tragen dous anos, / rafeces son, por tal cousa||1652.1 D’un tal ricome ouç’eu dizer, / ..., / de quant’en gran requeza jaz||1652.15 ca, pois om’é de tal conven, / ..., / o demo lev’o que lhi val / sa requeza||1652.21 de mal conhocer per-ést’i / quen tal ome por rico ten||1653.2 pois tragedes / convosc’ũa tal molher||1654.13 Tal maeta como sera guardada, / ..., / que non aj’a seer mui trastornada?||1654.20 tal perdon ben se devera a perder||1656.4 de tal amor non ei eu que fazer||1661.29 E, pois el tal castidade manten, / quand’el morrer, direi-vos ũa ren: / ... ||1663.19 que lhi mostrará tal mester / por que seja rica molher||1667.11 se tal senhor queredes, / alhu-lo demandade||1672.11 Siquer a gente a gran mal vo-lo ten / por irdes tal molher gran ben querer||1672.25 porque fostes querer ben tal senhor / per que sodes tornad’en pan pedir||1673.8 E tal vila foi el buscar||1681.5 e semelha guisado / daquest’ome que tal pregunta faz||1681.19 P[er]’Ordonhiz, fez mui gran bavequia / aquest’ome que tal pregunta fez
Ás veces tal ten un claro valor demostrativo
10.24 ve[e]d’ora se estou mal, / que m’emparar non sei de tal||468.19 mais, se m’eu taes non escarmentasse / cedo meu preito non seeria nada||762.6 que nunca, nunca tal visse!||989.32 Mais façamos tal oraçon: / que Deus, que prês mort’e paixon, / o mande muito ben reinar||1210.9 e tal non me lhi mostrou por seu ben||1228.10 non sei se x’é meu pecado, se seu, / mais mia ventura tal foi e tal é||1228.10 non sei se x’é meu pecado, se seu, / mais mia ventura tal foi e tal é||1250.4 e oimais quen nos vir / de tal se guard||1608.2 Querri’agora fazer un cantar, / se eu podesse tal, a Pedr’Amigo

80.17 ca, se eu ouvesse poder / de qual dona quisess’amar, / atal sennor fora fillar||86.4 Non tenn’eu que coitados son / d’amor (...) ... ) / aqueles que non an seu ben / e que teen atal razon
990.23 E pero, pois assi é ja, / façamos atal oraçon: / ...
10.4 e fez-mi tort’e desamor / quen mi a [a]tal senhor tornou||10.6 e vejo que mal baratei, / que mi a [a]tal senhor tornei||12.4 Eu, que nova senhor filh[ei], / ..., / ..., / atal senhor que vos direi||14.49 nen eu non vos poderia / atal coita padecer||24.30 é, pois atal / ventura ei eu, mui mester / de morrer, pois a vós proug[u]er||27.15 nen ar ei eu sén atal / per que lh’oimais possa guarir||44.14 Eu, que [a] amo máis ca min, / fig’este atreviment’atal / u lhi dixi [este] meu mal||48.17 se a por atal tevesse, / quando m’a ela tornei, / juro que o non fezesse||67.6 Nostro Sennor lle ponna i / consello, ... / atal per que lla tolla én||67.11 ca non ést’outre se eu non / que mi-a tive de-la sazon / que eu primeiramente vi, / per bõa fe, atal moller / que dá mui pouco ora por én||81.13 e sei-ll’eu un seu ome atal / que ll’aver’a morrer por én||82.11 ca ‘ssi me ten forçad’Amor / que me faz atal don’amar||86.2 atal ést’o meu sén||87.19 mais atal sennor eu non ei||87.20 nen atal dona nunc’amei / onde gãar podesse ren / senon gran coita e non al||92.8 Mais fez-m’atal sennor aver / de que m’ouve sempre a guardar||92.21 e falar, / e d’atal coita non morrer||117.3 e quen deseja muit’ata[l] moller / de que non cuida ja máis aver ben||122.8 E ja desta mezcra [a]tal / de me guardar non ei poder||123.23 E veede se mi á mester / d’atal parenta ben querer||123.28 faria-me preçar / atal parenta e valer||128.12 e d’atal dona o seu ben / non sei oj’eu no mundo quen / o podesse saber osmar||128.17 ca m’ei d’atal don’a guardar||144.2 Meu coraçon me faz amar / sennor atal||145.27 atal coita de que ben sei / que morrerá quen a ouver||147.14 e como me non doerei / de quen d’atal vir sofredor?||151.4 se sempr’ei d’aver atal andança||268.11 A coita que eu prendo non sei quen atal prenda||274.1 Atal vej’eu aqui ama chamada / que, ... / nunca tan desguisada cousa vi / se por ũa destas duas non é||295.5 por én non moiro, e dig’eu assi / por atal cousa que passa per min||316.6 por ũa dona que eu quero ben / atal per que ei perdudo meu sén||317.9 Que mal fui eu desaventurado / que en [a]tal tempo fui ben querer / atal dona||317.10 Que mal fui eu desaventurado / que en [a]tal tempo fui ben querer / atal dona||364.4 u m’El atal dona mostrou||371.13 e atal entençon, se a vós praz, / a farei vosco mui sen meu prazer||407.9 Tan muit’avia mester de saber / trobar mui ben quen por atal sennor / trobar quisess’, ...||414.19 E entend’eu ca me quer atal ben / en que non perde nen gaan’eu ren||434.13 E d’atal pleito punnad’en guardar, / sennor fremosa, o vosso bon prez||493.23 E dizen meges que usan tal preit’e / que atal chaga ja máis nunca serra||495.14 e fostes vós mui sabedor / d’eu por vós atal mort’aver||612.5 ca d’outra sei eu ja por verdade, / a que vós atal pedra lançastes||722.20 mais sempre m’eu d’atal preito guardei / o máis que pud’e non ouv’i sabor||788.19 a que mi a mí [a]tal conselho der / filhe-xo pera sí se o quiser||792.6 e a vós, madre, ben dev’a prazer / de s’atal ome por mí non perder||795.7 E, pois lhi Deus atal ventura dá / escontra mí, barata [el] mui mal||809.6 e quero-m’ir viver / en atal terra u nunca prazer / veja nen cante nen possa riir||858.19 Atal ventura quis El dar a min||876.12 a maos [e]scudeiros gage o Churruchão, / a [a]taes sergen[t]os, ca non gente befua!||926.23 porque fez Deus o vosso corpo atal / en que nunca pode omen saber mal||935.6 – Faredes-me atal prazer, / ca non sei quando mi-o verei||988.22 non fez Deus outra melhor nen [a]tal||1010.6 e ũa vez, se a vós aprouguer, / fale migo, pois end’atal prazer / é,saberemo-lo que quer dizer||1050.19 mais rog’a Deus, ... / que cofonda quen vos atal razon / diss’, ...||1066.2 pois m’en poder d’atal senhor metedes / de contra quen me depois non valredes||1072.15 Se eu foss’atal senhor ben querer / con que podesse na terra morar||1119.21 de que posso eu ben dizer sen pavor / que non ficou [a]tal nos cristãos||1152.7 E, se me vós guardades d’atal perfia, / ..., / morrerei [d’amores]||1159.5 maravilhar-s’-an todos d’atal fin / quand’eu morrer por el e el por min||1193.10 por que as non fez ataes / no tempo que meu amigo / soia falar comigo?||1215.7 E atal preito m’era mui mester||1247.8 ca noutro dia chegastes aqui / atal sazon que ouv’én tal pavor||1275.6 pero vẽo-m’ora jurar jura [a]tal||1366.1 O infançon ouv’atal / tregoa migo des Natal / que agora oiredes||1379.3 e el na arca lhi fez atal ren / per que nunca i outr’asconderá||1387.18 meteu-o logo en un carcer atal / u muitos presos jouveron assaz||1412.11 Por meu mal, enton, senlheiro / ouv[i] ali a chegar / ... a logar / u á [a]tal fareleiro||1419.13 mais atal don / ben dev’el de vós a levar||1420.23 por que leixarei eu trobar atal / que mui ben faç’e que muito mi val?||1429.16 pois que eu con atal molher casasse||1445.5 ca o trobar acordou-s’en atal / que ‘stava vosco en pecado mortal||1489.30 e no escud’ataes lh’acharán||1499.12 atal coita nunca viu cristão||1499.18 atal coita nunca foi no mundo||1561.16 mais avia-lhas o dem’a levar, / pois se per [a]tal cajon perderon||1570.27 e quen lhis desto ben / disser atal prazer veja da ren / que máis amar no seu coraçon||1614.13 e atal frade cuid’eu que mui ben / encaralhado per esto seria||1614.20 e atal frade ben cuid’eu que pode / encaralhado per esto seer||1618.15 Atal besta mi á mandada este infante!||1650.14 «Confonda Deus atal desembargado!»||1650.18 pois que é torp’e leixa de falar, / e d’atal torpe sõo eu pagado||1664.19 – Don Garcia, como direi / a quen sempr’amei e servi / atal pesar||1681.13 e, Per’Ordon[h]ez, mui chẽo de mal / mi semelha e torp’ést’om’atal
Tamén a variante atal presenta, por veces, valor demostrativo
97.21 e quen-quer poderá entender / que gran coita per-ést’atal||200.15 E por atal coido sempr’a viver / en grave coita mentr’eu vivo for||213.29 E o que atal non sofrer / non o devedes a creer / de gran coita, se i falar||510.11 pois vos Deus atal foi fazer, / erades [boa pera rei]||867a.27 atal am’eu e por seu quer’andar||867b.30 atal am’eu e por seu quer’andar||1496.12 [con] atal lhi leixasse Deus perder / a erdad’e o corp’e o aver||1496.19 con atal viss’el a casa arder / e lhi leixasse Deus morte prender / sen confisson||1531.15 – Rei Don Alfonso, ladron por atal / en nulha terra nunca chamar vi||1563.6 ca atal era o voss’anazado
2. 'unha persoa, alguén'
42.25 mais non á i tal / a que eu veja d’Amor dizer al / senon quant’eu digo||783.11 non á i tal que ja sérvia senhor / nen sol [non] trobe por ũa molher||969. mais non sei tal que ‘stevesse / que en al cuidar podesse / senon todo en amor||970. non á i tal que logo non [...]||1100.18 pero cuid’eu, se as filhass’assi, / que tal á no mundo a que pesaria||1382.10 mais tal passa cabo del, segurado, / que, ... / ca lhi querra deante citolar / [...]||1481.3 per boa fe, que mí chaman; mais a Nostro Senhor rogo / que, a tal, demo o tome, / per que tolhan o nome
143.9 Por gran coita per-tenn’atal / d’amar a quen nunca meu mal / nen mia coita ei a dizer||186.8 Por atal moir’e non lhi digo ren / de como moir’, e como lhi direi?

outro tal1 ~ outr’atal 'o mesmo'
235.7 e aquele perdi, / e outro tal nunca ja cobrarei||987.33 e en outro tal dia se perdeu, / quatrocentos e nov’anos avia||1197.23 – Juião, por est’, outra vegada / con outro tal trobador entencei||1493.5 non viron nunca ja outro tal pan / os vossos olhos
1407.16 Diz que o non guii Nostro Senhor / se vos mui ced’outr’atal non fezer

come ... atal estr. comp. 'como ... tal'
1677.12-13 come romeu / que ven cansado, atal o vi end’eu / tornar
tal ... ben come estr. comp. 'tal ... como'
1407.12-13 ca x’é el ome que x’á poder tal / ben come vós, se vos ar veer mal, / de vos dar én pelo vas’a bever
tal como / tal ... como ~ atal como / atal ... como ~ tal come / tal ... come ~ atal ... come estr. comp. 'tal como'

239.16-17 e diria, / eu [o] sei, ben por ela, que é tal / como vos eu dig’, ...
68.7 mais que mester lle pod’aver / o que lle non pode toller / tal cuita como sigo ten?||288.9-10 mais nunca om’en tal coita sera / com’eu serei, mentre sen vós morar||317.2 Nostro Sennor, que non fui guardado / d’eu en tal tempo com’este viver||358.28-29 ca nunca foi quen tal coita levasse / com’eu levo||723.19-20 Nunca molher tal coita ouv’a sofrer / com’eu quando me nembra o gran prazer / que lh’eu fiz||926.3 e con tal coita com’aqui levei / e lev’, ...||995.8-9 ca, des que eu naci, / nunca vi om’en tal coita viver / com’eu vivo per moller ben querer||1486.19-21 Nunca taes agoiros vi, / des aquel dia que naci, / com’aquest’ano ouv’aqui||1618.8 E tal besta como m’el á mandada / non foi ome que lhe vis[s]e as semelhas

1677.17-18 mais, se te colhe de logar atal / com’andas tu assi pelas pousadas
1519.22-23 E pois ambos ataes son / como eu tenho no coraçon / os julgu’aquel que pod’e val||1564.7 ca atal dona com’ela guarir / non pod’ali se manceba non á

592.13-14 El, amiga, achei eu andar tal / come morto
128.27 porque os quitaria d’i / por tal cuit’aver come||886.18 tal é come quen ten / ante sí quanto lh’é mester / e non lh’ousa falar en ren||1202.1-2 – Tal vai o meu amigo con amor que lh’eu dei, / come cervo ferido de monteiro d’el-rei||1202.3-4 Tal vai o meu amigo, madre, con meu amor, / come cervo ferido de monteiro maior||1328.16 ca sei eu outra non de tal doairo / nen de tal logar come vós, de pran||1603.20-21 e deu-mi-o en tal son / come quen s’ende moi mal log’achasse
905.9-10 Assaz entendo eu que d’ir / começar con atal molher / come vós non m’era mester
tal que / tal ... que ~ atal que / atal ... que
Nestas construcións comparativo-consecutivas, tal funciona como elemento intensificador

86.16-17 con pavor / viv’e sofr’esta cuita tal / que ei de sofrer pois gran mal||107.17 ca non avedes parecer / tal que muito possa viver / quen vos oer a desejar||171.3-4 e vivo con el ũa vida tal / que ja mia morte seria melhor||425.4-5 ca des enton assi quis Deus / e mia ventura, que é tal /  que nunca vos ousei dizer / o que vos queria dizer||455.13 Med’ei do pertigueiro tal que mejo||503.24 e pero nozir / non mi devia desamor / tal que no ben non á melhor||785.3 Disseron-mi que avia de mí / o meu amigo queixum’e pesar, / e é tal que me non sei conselhar||933.2 Madre, pois amor ei migo / tal que non posso sofrer / que non veja meu amigo||974.12 e por esto en coita me ten / tal que conselho non me sei||978.4 que mig’avedes fillada perfia / tal que non sei como possa viver / sen vós||1478.6-7 ca esse non é tal / que vos vós so el muito non molhedes
8.24-25 en tal coita me metia / que conselho non sabia / eu de min como fazer / por dela máis ben aver||22.9-10 ca en tal ora nado / foi que, mao pecado, / amo-a endoado||23.9-10 e pois ei, / ... / ..., en tal coit’a viver, / ..., que maior / sabor avedes de me non fazer / ben, mia senhor||27.2 Min fez meter meu coraçon / en amar tal senhor que non / sei osmar guisa nen razon / por que lhi máis possa guarir||46.8-9 En tal coita me vi, senhor, / que sol non vos ousei falar||58.10-11 pois, u vos vejo, tal sabor / ei que me faz escaecer / quanta coita soia prender||64.8-9 ca mi-a faz aver tal moller / que nunca mi á ren de fazer / per que eu j’a possa perder||74.5 ca esta cuita, mao pecado, / tal me ten ja que non ei eu sén / de me temer de neun mal||106.6-7 En grave dia, senhor, que vos vi, / por me Deus dar contra vós tal ventura / que eu por vós assi ei a mor[r]er||172.8 E dá-me tal coita que non / sei de min consello prender||174.16-17 ca non sei eu quen tal poder ouvesse, / ..., que lle soubesse / dizer qual coita, pois-la vi, mi ... mi á dada,||175.20-21 e, se mi-o om’adevinnar poder / e pois a vir e tal esforç’ouver / que ll’ouse ren dizer, por sí dira||188.2-3 Por mui coitado per-tenn’eu / quen vai querer ben tal moller / que seu serviço non lle quer / per nulla guisa gradecer||210.13-14 Pois me Deus tal ventura deu / que m’en tamanna coita ten / Amor, ja sempr’eu serei seu||219.17-18 ca Deus de tal coraçon é / que, ... / ..., / que logo ll’i consello pon||224.7-8 Ouv’eu tal coita no meu coraçon / que nunca vi prazer se ora non||258.19 Tal ben vos quero que ben sei / per ren que non posso guarir||349.7-9 A que me faz viver en tal / afan e sofrer tanto mal / que morrerei se me non val||367.5  tal coita ei que non poderia viver / se non foss’o sabor que ei de a veer||379.5-6 e tal tempo verra / que mia sen[h]or fremosa morrerá||412.1-2 Pois mia ventura tal é, pecador, / que eu ei por moller mort’a prender||412.6 porque moiro, ... / por tal moller que quen a vir dira / que moiro eu ben (morrer por tal sennor!)||415.10-11 e pode muit’e á tal coraçon / que o non pode ren apoderar||430.25 ca sen razon / me dá tal coita Amor que me conven / a viver trist’e sen todo prazer||459.7-8 e des i pera meu corpo levarei ta[l] guisamento / que nunca en nen un tempo trouxo tal Pero Sarmento||489.22-23 e ouveron tal pavor / que os seus panos d’arraizes / tornaron d’outra color||491.17-18 e el á tal sabor de os leer / que nunca noite nen dia al faz||493.20-21 e deu-lhi por én tal colpe de suso / que ja a chaga nunca vai çarrada||499.5-6 mais tal confort’ei / que aquel di’a morrer ei / e perderei coitas d’amor||506.1-2 Pois mia ventura tal é ja / que sodes tan poderosa / de min||520.19 ca tal é que ante se matara / ca mi falar se o sol cuidara||523.1-3 A tal estado mi adusse, senhor, / o vosso ben e vosso parecer / que non vejo de mí nen d’al prazer||533.19-20 ca tal a quis[o] Deus fazer / que, se a non vir, non posso viver||537.8-9 ca mia senhor quiso Deus fazer tal, / ..., que a fez sabedor / de todo ben||546.7-9 Tal coita mi dá voss’amor / e faz-me levar tanto mal / que esto m’é coita mortal / de sofrer||546.13-15 Tal coita sofr’, á gran sazon, / e tanto mal e tant’afan / que par de morte m’é de pran||549.16-19 ca tal a fez / Deus, ... / ..., / que non querra que o bon sén / err’en min||557.15-16 e per vós viv’eu en tal perdiçon / que nunca dormen estes olhos meus||561.11-12 Tal molher mi fez Amor / amar que ben des enton / non mi deu se coita non||561.34-35 ca en tal coita me ten / que non ei força nen sén||569.13-14 Eu vivo por vós tal vida / que nunca estes olhos meus / dormen, mia senhor||590.7-8 – U vos en tal ponto eu oi falar, / senhor, que non pudi depois ben aver||610. Por vos veer, amigo, non sei quen sofresse / tal coita, qual eu sofr’e vós, q ... que non morresse;||626.25 porque me pôs en tal cobro que ei / por sen[h]or a melhor de quantas sei||637.4 e dizen que per el lhes ven / quanto mal an e que os ten / en tal coita que non á par||649.5-6 Ouv’én por vós tal coita eno meu coraçon / que nunca vos cuidar’a veer nulha sazon||684.4-5 e tal queixum’end’ei /  que direi, amigo, ... / como parec’e seu nom’e quen é||723.10-12 enton tal coita no coraçon, / ..., /  que a mo[rrer ouvera por el enton]||723.16-18 ouvi por el tal coita no coraçon, / ..., /  que a mo[rrer ouvera por el enton]||723.22-24 [e] creceu-mi tal coita no coraçon, / ..., /  que a mo[rrer ouvera por el enton]||786.15-16 ouv’én tal coita no meu coraçon / que nunca dormi e guisei por én||807.27-28 mais fez-me Deus aver / tal ventura quando a fui veer / que nunca dix’o que dizer queria||827.7-8 El me cuidava tal preit’a trager, / per sas juras, que lho foss’eu parcir||855.1-2 Tal ventura quis Deus a min, sen[h]or, / dar contra vós que non posso partir / meu coraçon de vos gran ben querer||855.5 assi me ten forçado voss’amor / de tal força que non posso fugir / a esses olhos||855.11-12 mais mia ventura tal / é contra vós que nen ũu galardon / non ei de vós||893.17-18 ca en tal coita me vejo viver / que ja perdi o dormir e o sén||912.2-3 A dona que eu quero ben / tal sabor ei de a veer / que non saberia dizer / camanh’é||927.18 e a desmesura por én / me faz tal mal que me non sei / con ela ja conselh’aver||952.1-2 Pero tal coita ei d’amor / que maior non pod’om’aver||956.2-3 mais non desej’aver ben dela tal, / por seer meu ben, que seja seu mal||981.11-12 en tal ora vos vi / que nunca dormi nada||989.8-10 Tal companhon foi Deus filhar / no bon rei, ... / que ja máis non disse de non / a nulh’ome por lh’algo dar||989.8-12 Tal companhon foi Deus filhar / no bon rei, ... / que ja máis non disse de non / a nulh’ome por lh’algo dar / e que sempre fez o melhor||997.1-2 Vivo coitad’en tal coita d’amor / que sol non dormen estes ollos meus||1010.19-20 Quiça quer-mi ora tal cousa dizer / que lha poss’eu sen meu dano fazer||1018.5-6 farei que en tal coita o tenha / por mí Amor que rogar me venha||1041.7-9 Tal dona sei eu, ... / ..., / que lho non poden per ren entender / o[s] que cuidan que a guarda[n] mui ben||1044.4-5 ca tal sabor ei de o veer /  que o non posso creer||1072.19 mais tal senhor am’eu que, poi-la vi, / sempre por ela gran coita sofri||1074.16 – Abril Perez, fostes-me demandar / de tal demanda que resposta non / á i mester||1084.13-15 Ouv’én tal coita, ... / o dia que m’eu fui de vós partir / que, ... / Deus mi tolha este corp’e quant’ei / se eu ja mui gran [coita tenh’en ren<||1085.14 Quando m’eu dela parti, log’enton / ouvi tal coita que perdi meu sén||1091.3 ven-mi tal coita que perço meu sén / por quanto vos ora quero dizer: / ... ||1098.13-14 Tal ben lhi quero no meu coraçon / que vos non rogarei por outro ben / que mi façades nen por outra ren||1113.7 Teen-m’en tal coita que nunca vi / om’en tal coita, pero o preit’est’é||1149.7 Tal romaria de donas vai ala que non á par||1234.17-18 e sodes vós, filha, de tal linhage / que devia vosso servo seer||1238.2 Amiga, dizen que meu amig’á / por mí tal coita que non á poder / per nulha guisa d’un dia viver / se per mí non||1238.19-20 E, amiga, por Deus, conselho tal / mi dade vós que non fiqu’end’eu mal||1240.15-16 – Amiga, tal coita d’amor á sigo / que ja nunca dorme noite nen dia / coidand’en vós||1247.8-9 ca noutro dia chegastes aqui / atal sazon que ouv’én tal pavor / que, ... / non quisera que veessedes i||1313.16 Da sa tristeza ouv’eu tal pesar / que foi a el e preguntei assi / en que coidava||1317.11-12 ca en tal tempo a mandou podar / que sempr’e[la] lhe ficou decepada||1319.2-3 A molher d’Alvar Rodriguiz tomou / tal queixume, ... / ..., que, ... / des que veo nunca s’a el chegou||1321.5-6 «Se mi-a poserdes, tal vo-la porrei /  que a sençades ben atá o cuu»||1341.8 E tal coita diz que lhe faz sofrer / no coraçon que se quer afogar||1341.8-9 E tal coita diz que lhe faz sofrer / no coraçon que se quer afogar||1389.12 ca tal ést’el que nunca lhi menguaron / nen minguarán||1406.11-12 pois que ja tal é seu pecado, / ..., que eu nunca vi / ome no mundo des quando naci / en posfaçar tan mal deostado||1413.8-9 e foi tal preitejador / que foss’ende jazedor, / con minguas que avia||1434.1-2 Joan Garcia tal se foi loar / e enfenger que dava [de] sas doas / e que trobava por donas mui boas||1434.1-3 Joan Garcia tal se foi loar / e enfenger que dava [de] sas doas / e que trobava por donas mui boas||1470b.9 E as[s]i me torment’amor / de tal coita que nunca par / ouv’outr’ome||1527.20-21 taes mil couces lev’ora d’aqui / que diga pois: «Con meu dereito vou!»||1552.16-17 que faz viver tal vida / que nen del nen d’outren non a[n] guarida||1570.22-23 – Joan Vaasquez, todas taes son / que, ... / ..., logo vos faran tal / qual fez a min ũa||1580.5-6 porque a dona é de terra tal, / Don Fernando, que, ... / non poderedes i un om’aver / ant’...||1580.10-11 ca é de [tal] logar / que non podedes, per nen un poder, / aver nulh’ome||1580.13-14 ca as gentes son / de tal natura, ... / que non querran i su vós guarecer||1608.5-6 pero non poss’achar / tal razon en que lho possa fazer / que me non aja con el de perder / e el comigo des que lh’eu trobar||1608.19-20 tal escatima lhi cuid’eu dizer / que, ... / que ja sempr’aja de que se vingar||1611.19-20 E vós tal bispo sedes, ... / que non sabedes quen me sõo eu||1620.11-12 Eu de tal logar venho / que, poi-lo capelan, per bõa fe, / sobre min filh’e seu feit’en min é, / ajuda-l’-ei||1644.5-6 creceu-lhi del tal coraçon / que diss’a un seu om’enton: / ... ||1646.5-6 e tal cozinha lh’achará / que tan fria casa non á / na oste de quantas i son||1648.15-16 E por esto non sei no mundo tal / ome que a el devess’a dizer / de non por lhi dar mui ben seu aver||1674.1-2 Pero d’Ambroa, tal senhor avedes / que non sei quen se dela non pagasse
Na estrutura tal ... que, a conxunción pode aparecer repetida após unha frase parentética
219.17-20 ca Deus de tal coraçon é / que, ... / ..., / que logo ll’i consello pon||468.26-27 ca non foi tal que, se migo falhasse, / que én eu mui ben non [o] castigasse||1608.19-21 tal escatima lhi cuid’eu dizer / que, ... / que ja sempr’aja de que se vingar

87.17-18 se non é sa sennor atal / que lle queira valer por én||408.9-10 ca vós dizedes dest’amor atal / que nunca vos ende senon mal ven||632.2-3 tan de bon sén, atal /  que semelha que nunca en al cuidou||1202.9-10 E guardade-vos, filha, ca ja m’eu vi atal / que se fez[o] coitado por de min guaanhar||1237.54-55 pois ouro serv’atal / que nunca pode valer máis per i||1239.15 – Vedes, amiga, meu sén ést’atal / que, pois vos Deus amigo dar quiser / ..., / ben lhi devedes fazer e non mal
23.1-2 Pois eu d’atal ventura, mia senhor, / contra vós sõ[o] que non ei poder / de falar convosc||57.8-9 que vós mi avedes metud’en atal / coita por vós que, ... / ..., / eu cuido que me non possades / valer [ja, ...||62.9-10 e sei, mia senhor / fremosa, ca deste poder, / que mi Deus faz atal aver / que vos vejo, fara-xe-m’én / perda do corpo e do sén||106.12-13 se lhi non quis atal ventura dar / que o seu coraçon mui ben partisse / de vo-lhi nunca desejar, senhor||189.15-16 E por gran coita tenn’atal / eu que sol non ll’ouso dizer / o gran mal que me faz aver||274.1-2 Atal vej’eu aqui ama chamada / que, ... / nunca tan desguisada cousa vi||316.18 que me fazen atal coita sofrer / qual vos eu digo, que non poderei / aquesta coita, ... / perder por al||600.13-14 Caestes en [a]tal cajon / que sol conselho non vos sei||684.15-16 ca me leixastes por atal senhor / que ben vos digo, ... / que direi, amigo, [per bõa fe, / como parec||890.10-11 en atal terra cuido eu de guarir / que ben entendan meu mal, a la fe||1034.1-2 Mia madre, pois [a]tal é vosso sén / que eu quera mal a quen mi quer ben||1075.2-3 Un dia vi mia senhor, / que mi deu atal amor / que non direi, per u for, / quen ést’, ...||1202.7-8 – E guardade-vos, filha, ca ja m’eu atal vi / que se fez[o] coitado por guaanhar de min||1284.11-12 Pois el foi d’atal ventura / que sofreu tan muito mal / por mí||1330.13-14 [E], pois lhi Deus atal ventur[a] deu / que en pobreza todo seu sén á||1572.11-12 ca atal era outr’amor de meu tio / que se botou á pouca de sazone

outro tal ... qual 'o mesmo ... cal'
1493.7 nen ar veerán / outro tal vinho qual eu i bevi
qual ... outro tal 'cal ... outro tal'
1406.23 «Qual cha fezer o compad[r]’, outro tal / lhi faz: por ende seras vingado»
qual ... tal 'cal ... tal'
1491.6 qual ricomen tal vassalo, qual concelho tal campana!||1491.6 qual ricomen tal vassalo, qual concelho tal campana!
tal qual / tal ... qual ~ atal qual / atal ... qual 'tal ... cal'

269.10-11 e viv’en coita tal / qual poderedes mui ced’entender / per mia morte||1007.7-8 Aqueste mundo, par Deus, non é tal / qual eu vi outro, non á gran sazon||1496.17-18 se ouvess’el ũa cornelha tal / qual xa Don Gomez consinaria, / con atal viss’el a casa arder||1531.6 quen dá seu manto que lho guard’alguen / e lho non dá tal qual o deu, por én, / que manda [end]’o Livro de Leon?||1570.24-25 logo vos faran tal / qual fez a min ũa
3.11 dereito faz se me mal talan ten / por tal sandice qual eu cometi||13.18-19 mal dia non morri enton, / ante que tal coita levar / qual levo, e nunca vi maior / qual levo||85.15-16 ca, se eles ouvessen tal / coita qual oj’eu ei d’amor||137.1-2 En tal poder, fremosa mia sennor, / sõo de vós qual vos ora direi: / ... ||142.20 senon coitados come mí / de tal coita qual oj’eu ei / por vós||147.8-10 e de quen fillar tal sennor, / que lle non queira valer i, / qual eu fillei||175.23 ca ben sei eu, ... / que tal esforç’avera qual eu ei / quando a vejo, que per ren non sei||178.15 En tal coita qual m’oides dizer / me ten, amigos, si Deus me perdon||178.20 por tal dona, qual m’oides contar, / moir’eu||191.9-11 Amor me faz viver en coita tal, / por vós, sennor, ... / qual eu ja nunca poderei mostrar / mentre viver||400.1-2 – Vedes, sennor, quero-vos eu tal ben / qual maior posso no meu coraçon||403.7-8 porque sei que ei tal coit’a sofrer / qual sofri ja outra vez, mia sennor||407.2-3 Que mui de grad’eu querria fazer / ũa tal cantiga por mia sennor / qual a devi’a fazer trobador||430.21 ca non averei, pois eu morto for, / tal coita qual ei no meu coraçon||445.14-15 [O] seu fremoso parecer / me faz en tal cuita viver / qual non posso nen sei dizer||465.8-9 Pois me tal coita faz sofrer / qual sempr’eu por ela sofri, / des aquel dia’n que a vi||495.6-7 ca non perde pouco senhor / quando perde tal servidor / qual perdedes en me perder||495.9-10 porque sei que vos farei tal / mingua qual fez omen leal / ... / a quen ama||502.1 Nunca Deus fez tal coita qual eu ei / con a ren do mundo que máis amei||530.6-7 quero-vos eu tal ben / qual maior poss’, e o máis encoberto / que eu poss’;...||530.9-10 e [ben] sei de Brancafrol / que lhi non ouve Flores tal amor / qual vos eu ei||530.13 quero-vos eu tal ben / qual maior poss’;...||530.19 quero-vos eu tal ben / qual maior poss’;...||541.12 non an tal coita qual eu ei sen par||610.14 non sei quen sofresse / tal coita, qual eu sofr’e vós, que non morresse||638.8 e fazer-me Deus, morrendo, viver / en tal vida, qual mi oides dizer||708.6-7 Se mi vós tal ben queredes, / amigo, qual mi dizedes, / por que non vivedes migo?||812.19 demais, non / creo que sabe que x’é desejar / tal ben qual eu desejei des que vi / o vosso bon parecer||851.16 Nunca tal ventura vistes qual eu ei / contra ela||882.16 Ai Deus, tal ben quen o podess’aver / de tal sen[h]or qual min en poder ten!||923.4-6 por que non quer agora Deus / que vós ajades tal sabor / de viver migo, /  qual eu ouv’i||926.19-20 que ala non poderia aver tal / coita qual sofro, tan descomuna[l]||1074.9-10 quero-vos preguntar / com’ousastes tal cousa cometer / qual cometestes en vosso trobar||1084.13 Ouv’én tal coita, qual vos eu direi, / o dia que m’eu fui de vós partir||1087.16-17 fez-me-vos tal ben querer / qual vos eu quer’, ...||1107.7-8 e quen viu nunca tal / coita sofrer qual eu sofro, ca sén / perç’e dormir?||1211.7-8 E, pois mi Deus fez tal mandad’aver / qual desejava o meu coraçon||1332.22-23 – [E]stevan da Guarda, per tal auçon / qual vós dizedes, foi ja demandado||1337.1 En tal perfia, qual eu nunca vi, / vi eu Don Foan con sa madr’estar||1408.2 Un cavaleiro á ‘qui tal entendença / qual vos eu agora quero contar||1422.3-4 nunca vos eu tal cousa negarei / qual oj’ouço pela terra dizer||1447.15-16 Se[u] sén e seu saber é tal / qual vos ja i agora contei||1532.13 e con tal ben qual eu enton, senhor, / ouvi de vós mal dia eu fui nado||1671.8-9 E nunca tal mentira oi / qual el diss’aqui ant’el-rei

1496.11 se ouvesse bon corvo carnaçal / ou cornelha ou aguia caudal / atal qual xe Don Gomez oia, / [con] atal lhi leixasse Deus perder / a erdad’e o corp’e o aver
129.30-31 E, pois vos outro ben non fal, / por Deus, non façades atal / torto qual oiredes dizer||202.15-16 Se verdad’é que eles por atal / dona qual dizen perderon-no sén||285.19-20 e lle faça atal coita sofrer / qual faz a min e non ouso dizer||316.18 que me fazen atal coita sofrer / qual vos eu digo||407.4-5 qual a devi’a fazer trobador / que atal sennor fosse ben querer / qual eu ben quer’;...||407.12 nunca Deus quiso dar a entender / atal razon qual oj’eu mester ei / pera falar no que sempre cuidei||431.15-16 atal / coita d’amor qual vos eu direi ja||788.6-7 se eu nunca por amiga tever / a que mi a mí atal conselho der / qual mi a mí deu aquela||788.12-13 se eu nunca [por amiga tever / a que mi a mí atal conselho der] / qual mi a mí deu aquela||832.6 e, pois, amigo, comigo falardes, /  atal mi venha qual mi vós orardes||1341.19 u conven d’atender / atal morte de qual morreu Merlin||1422.10 se vos negass’eu / atal cousa qual dizen que vos faz||1493.12-14 nen vistes atal / lombo de vinh’e d’alhos e de sal / qual mi a mí deu i un de criaçon

seer de tal coraçon 'ser valente, ser xeneroso'
219.17 ca Deus de tal coraçon é / que, tanto que sabe que ten / eno seu mui gran coita alguen, / que logo ll’i consello pon||1545.26 ca el de tal coraçon é, / que de cavalo que de pé, / ca se querra migo matar

de tal guisa loc. adv. mod. 'así, de tal maneira'. Cf. de + det. + guisa
140.2 De tal guisa me ven gran mal / que nunca de tal guisa vi / vĩir a outro, pois nasci||501.10 e de tal guisa se vingou de min||966.10 mais de tal guisa lhis dig’eu por én: / ... ||1241.17 ca de tal guisa vos farei eu ben / per que façades canti[gas d’amigo]
en tal maneira loc. adv. mod. 'en tal maneira, así'
1647.16 que ũa cousa senlheira / podesse seer [tan] cara / e rafez en tal maneira
en tal razon loc. adv. mod. 'de tal maneira, así'
358.21 que nunca lle soubera ben querer, / en tal razon per que m’ela ‘strãiasse||627.15 e, pois en tal razon / ei por dona de prender mort’assi, / catarei ja das donas a melhor||722.6 eu, pois fui nada, nunca ouv’amor / nen quig’amig’en tal razon aver||1326.20 por én non queras seer enganado / en tal razon, mais sei sempr’acordado / de seeres partido de loucura||1336.11 per sa conta, que ven poer por certa / en tal razon, ... / certa resposta deve a levar / de vós, senhor

a preito tal de loc. conx. cond. 'a condición de'. Cf. a preito que
1413.13-14 Pediu-as a preito tal / d’i jazer [e] non fez al
de tal guisa como loc. conx. comp.-mod. 'así como'
146.19 mais poder-m’-edes / vós, se quiserdes, de força guardar / de tal guisa como vos eu disser
de tal guisa que / de tal guisa ... que loc. conx. consec. 'de tal modo que'
1322.7 sempre me diz que está embargado / de tal guisa que me non pod’oir||1401.6 que farei [eu], a que faz mal Amor / de tal guisa que non dórmio, senhor
140.1-2 De tal guisa me ven gran mal / que nunca de tal guisa vi / vĩir a outro||217.5-6 e con gran coita que me faz assi, / sennor, perder de tal guisa meu sén / que cofondi vós||259.18-19 ca me tẽen de tal guisa forçado / que me vos fazen mui de coraçon / querer gran ben||560.13-14 que me forçou de tal guisa, senhor, / que sén nen força non ei ja de min||692.7-8 ca sempre m’eu de tal guisa guardei / que non soubessen meu mal nen meu ben||865.5-6 ca de tal guisa se foi a perder / que non podemos én novas aver||1249.4-5 ca de tal guisa me guardan del ja /  que non ei eu poder de fazer ren / por el
en tal guisa que / en tal guisa ... que loc. conx. consec. 'de modo que'
O determinante tal pode aparecer posposto (en guisa tal que / en guisa tal ... que)
275.5 con quen ousasse en sas coitas falar / en tal guisa que llo non entendesse / con quen o falass’e que se doesse / del, mais non sei de Deus se poderia.||275.5 en tal guisa que llo non entendesse / con quen o falass’e que se doesse / del, mais non sei de Deus se poderia.||1329.6 u lhi fostes trobar de mal dizer / en tal guisa que ben pode entender / quen-quer o mal que, a olho, parece
233.5-6 ben vos posso con verdade dizer / que a mí aveo en guisa tal /  que vi todo meu ben por gran meu mal||429.24 A Lobaton quero eu ir, ca non perço cuidado / do coraçon en guisa tal que me trax aficado / pola melhor das que sei||1025.5-6 e por én guise-mi-o Nostro Senhor / que vos faça eu ben en guisa tal /  que seja vosso ben e non meu mal
627.7-8 E, pois Amor en tal guisa me ten / en seu poder que defensa non ei / de partir morte
1532.5-6 ca mi fazedes vós en guisa tal / ben, mia senhor, que depois é meu mal
en tal que loc. conx. consec. 'de tal modo que'
93.21 e pode-la-ia perder, / mia sennor, sol por vos veer / en tal que a vós prouguess’én||456.9 ao colo o atou / en tal que o non aolhasse||501.7 e tod’aquesto m’El foi aguisar / en tal que eu nunca coita perdesse||698.8 Por baralhar con el, e por al non, / falei con outr’en tal que o provasse||948.8-9 e faço muito[s] cantares en tal / que per[ç]a coitas, e dizen-m’i mal||986.9 mais sempr’aquesto rogarei a Deus / en tal que tolha El dos vossos dias||1065.18-19 ca mi seria mui melhor / mia morte ca mia vid’en tal / que fezess’i a vós prazer||1281.21 En tal que comigo falar podesse, / ja non á preito que mi non fezesse||1330.4-5 se m’el ben quer, meus amigos, en tal /  que me queira ja mal, ma[l] lhi farei / padecer e desensandece-l’-ei||1381.4 e mandaron-lh’algo dar / en tal que a leixasse||1381.7 e ar deron-lh’outro don / en tal que se calasse||1385.11 e jurarei eu que vo-lo non vi / en tal que vós con o mour’escapedes||1603.18 por aquesto nunca lhi ren pedi / des i en tal que se min no[n] queixasse||1625.19 E, en tal que lhi non podess’escapar / nen lhi podesse en salvo fogir, / filhou o espeto
per preito atal que loc. conx. cond. 'a condición de que'
1368.2-3 A dona fremosa do Soveral / á de mí dinheiros per preit’atal / que veess’a mí, u non ouvess’al, / un dia talhado a cas Don Cor[r]al||1369.4-5 e dei-lhos eu per preit’atal / que mi-os ar desse / ond’al non fezess
per tal guisa ... que loc. conx. consec. 'de tal modo que'
890.8-9 E, pois mia coita per tal guisa é / que a non posso per ren encobrir||1055.13-14 e voss’amor / fez-me-vos per tal guisa desejar / que non desej’al ren senon morrer
por tal que / por tal ... que loc. conx. fin. 'para que'
199.9 E vou-me d’ontr’as gentes alongando / por tal que me non pregunten por én||1257.16 e ora manda-vos preito trager / que vos veja, por tal que veja min||1310.19-20 Amor, castiga-te desto, por tal / que me non tolhas meu sono
827.2 Jurava-m’oje o meu amigo, / por tal, madre, que lhi perdoasse, / que nunca ja máis se mi as[s]anhasse
tal ... ca loc. conx. consec. 'tal ... que'
1108.3-4 ei tal coita, qual sofro, a sofrer / ca vos direi, amigos, que mi aven||1545.26-28 Morto sera quen m’ajudar, / ca el de tal coraçon é, / ..., / ca se querra migo matar