t

Glosario

[últ. rev.: 14/08/2023]ImprimirAlternar visualización dos exemplos
tanto1 ~ atanto1 pron. cuant. 'tanto, tal'

7.41 ca eu por tanto d’aver / nunca vos deterria||37.10 Nen á, per quant’eu atenda, / conselho, mao pecado, / tanto Deus non me defenda||53.17 macar vos oj’eu tanto pesar / digo||108.3 u mi Deus tanto de pesar mostrou||108.12 u me Deus tanto pesar deu||109.9 ca non vós, senhor, por que eu tant’afan levei||116.25 pois tanto mal me fazedes levar||126.14 ten con eles Amor, e non / poss’eu con tantos guerr[e]ar||129.12 e a quen Deus tanto ben deu / devia-s’a nembrar do seu / omen coitad’e a doer||132.17 Que farei eu con tanto mal, / pois vosso ben tod’é meu mal?||180.6 e máis me devi’a queixar / eu desse vosso parecer / que tanto mal me faz aver||195.17 ca me perder con tan bõa sennor, / a que deu tanto ben Nostro Sennor||196.20 que non sei / que me faço nen que digo, tant’ei, / amigos, gran coita po-la veer!||197.14 non a quige dizer, / tant’ouve medo que lle pesaria||206.4 Con esta coita que me ven, tanta, / desejo mort’...||218.19 mais rog’a Deus, que lle tanto ben fez, / que El me guise como algũa vez / a veja ced’, ...||240.21 E quen / sofreu tantas coitas tan gran sazon?||242.23 E por aquesta coid’eu a morrer, / a que Deus fez, por meu mal, tanto ben||243.7 e tantos ouv’end’a prazer de mí||259.13 e, pois Deus tanto ben vos fez, sennor, / de vos amar non me vos én queixedes||291.7 tant’á prazer de a catar!||297.10 pois vos Deus fez tanto ben entender||303.9 que eu vi / tan fremosa e que tan muito val / e en que eu tanto ben entendi||305.13 E Deus Sennor, que lle tanto ben fez||311.8 con tanto ben desejand’al||314.1 Nostro Sennor, que me fez tanto mal, / ainda me poderia fazer ben||334.9 ca vós ouç’ende cousecer / de mi fazerdes tanto mal / a muitos, a que é gran mal||334.17 todos mi dizen que é mal / de mi fazerdes tanto mal||366.2 pois m’aqui / u vos vejo tanto mal ven, / dizede-m’ora ũa ren, / por Deus||460.12 pero de tanto ben a salvarei||500.12 E, pois tanto mal sofr’assi, / ..., / per quen saberedes meu mal?||508.15 e tanta coita lev’e tant’afan / que morrerei con tanto mal de pran||522.9 pois tanto mal sofro gran sazon á||540.14 ca de me matar Amor non m’é greu, / e tanto mal sofro ja en poder seu||543.9 que non poss’oj’osmar / end’a maior, tantas foron sen par||547.16 E, pois que eu, senhor, sofri / e sofro por vós tanto mal / e que de vós non atend’al||549.12 e Deus, que lhi fez tanto ben, / non querra que o seu bon sén / err’en min||555.10 pois tanto mal passei||555.16 tẽede ja por ben, / senhor, pois tant’é o meu mal, / de vos querer de min doer||613.17 e por én vivo coitada / con aqueste mal tanto / que sofr’eu, [ben-talhada]||633.6 ca de quanto ben na sa face vi / ven end’, amigos, tanto mal a mí||680.19 Non sei que diga, tanto m’é gran mal, / do meu amigo de como m’errou||856.16 E razon era, senhor, d’algun ben / aver de vós, d’u me tanto mal ven||857.14 u eu non possa poer estes meus / olhos nos vossos, de que tanto mal / me ven, senhor||859.16 por én me[u] coraçon / non pode ja tanto mal endurar||898.9 Ja m’eu quisera con meu mal calar, / mais que farei con tanto cousidor?||899.16 pero quen tanto mal levou / com’eu levei, e tant’afan, / a nembrar-lhe avia de pran||903.6 Maldito sea ‘l mare / que mi faz tanto male!||959.4 e dar-mi outro[s] tantos a meu prazer / con mia senhor||960.21 mais El, que os dias en poder ten, / dé-mi outros tantos por quanto[s] perdi||989.6 rei Don Fernando, tan de prez, / que tanto ben no mundo fez / e que conquis de mar a mar!||990.6 leixou-lhi tant’ome sen prez, / e foi-lhi Don Lopo tolher||990.16 E oimais, quen o manterra / por dar i tanto rico don, / caval’e armas a baldon?||992.1 Pois me tanto mal fazedes, / senhor, se mi non valedes, / sei ca mia mort’oiredes||997.14 E, meus amigos, mal dia naci / con tanta coita que sempr’eu levei||1020. – Tantos cantares por que fazedes?||1060.4 – Como podestes tanto mal sofrer?||1060.10 – Como podestes sofrer tanto mal?||1060.16 – Como sofrestes tanto mal, por Deus?||1098.16 mais por tanto vos rog’e por al non, / ..., / que mi-a façades aver por senhor||1119.29 Mais con tanto me quero confortar / en seu neto, que o vai semelhar / en fazer feitos de muito boo rei||1127.3 Senhor, que forte coraçon / vos Deus sempre contra mí deu, / que tanto mal sofr’este meu / por vós||1177.7 se non, ben certa seede, senhor, / que morrerei, tant’ei de vós amor||1218.10 nunca tantos estadaes arderan ant’o seu altar||1218.14 nunca tantos estadaes arderan ant’o meu Senhor||1312.1 Senhor, por que eu tant’afan levei, / gran sazon á, por Deus, que vos non vi||1340.18 por lhe non seer seu mester defeso / nen er ficar en tanta peioria||1401.26 pois que mi tanto de mal faz Amor||1403.2 Maria Negra desventuirada / é porque quer tantas pissas comprar||1403.16 Muit’é per aventuira mengada / de tantas pis[s]as no ano perder||1417.7 e non vi trobador per tantos logares||1494.8 tant’afan / e tanta coita convosc’á levar||1494.9 tant’afan / e tanta coita convosc’á levar||1500.5 e, pois vos Deus ora tanto ben fez, / punhade d’ir adeant’ũa vez||1500.9 mais, pois vos ora Deus tanto ben deu, / Don Fernando, conselhar-vos quer’eu: / ... ||1514.16 – Lourenço, a min grave non sera / de te pagar tanto que mi quiser||1533.4 os trobadores queremos poer / que se non faça tanto mal cantar||1539.17 ai Deus, tanto bon dinheiro / se lho dan por aguilando!||1590.14 Quisera-x’el da vaca despender / tanta per que non leixass’a pacer||1614.10 Escaralhado nunca eu diria, / ..., / ao que tantas molheres de leite / ten||1614.16 Escaralhado non pode seer / o que tantas filhas fez en Marinha
Ás veces tanto ten un claro valor demostrativo
94.11 ca ‘ssi estarei dela mellor, / e dela tant’end’averei / ... ||186.4 mais non vos direi / seu nome, mais tanto vos direi én: / ... ||246.16 mais tant’esforç’ei no meu coraçon: / ... ||293.11 atanto creede vós ben de min: / que mui pequena prol per-tenh’eu i||293.19 e, mia senhor, atanto lhi rog’eu: / ...||396.2 Se m’ora Deus gran ben fazer quisesse, / non m’avia máis de tant’a fazer: / leixar-m’aqui, u m’ora ‘stou, viver||424.6 rog’eu a Deus que mi-a faça veer / ced’e me lhi leixe tanto dizer: / ... ||457.1 Tanto sei de vós, ricomen||528.4 mais non vos direi eu qual / é a molher, mais tanto vos direi: / ... ||528.16 mais non direi quen é, / mais pero tanto vos quero dizer: / ... ||558.4 E por én / peç’eu tant’a Nostro Senhor: / ...||576.4 ca m’atrevo tanto no feito seu: / ... ||611.3 O voss’amig’, ai amiga, / ..., / tanto quer’eu que sabiádes: / ... ||619.5 mais pero tanto vos digo: / ... ||619.12 mais pero sabede tanto: / ... ||721.18 Nulha coita non avia / (tanto creede per mí) / outra nen el non viinha||749.5  tanto mi deu, / tanto de ben quanto lhi pedi eu||831.10 pero tanto de conort’ei: / ... ||882.22 Mais tanto sei, se podesse seer: / ... ||971.4 e dized’ora tant’, ai trobador: / ... ||1116.10 e tanto mi fezess’oj’e non al: / ... ||1313.4 e non sei / del senon tanto que me disse enton: / ... ||1313.11 mais, per bõa fe / non pud’eu del máis de tanto aprender: / ... ||1313.18 mais non aprendi / del senon tanto que lhi oi falar: / ... ||1337.20 por ben ou mal tanto m’á de dizer: / ... ||1411.11 vedes, amigos, tanto vos direi: / ... ||1497.4 ca diz que nunca Deus diss[e] a San Pedro máis de tanto: / ... ||1551.20 mai[s] en tanto foi errado: / ...

62.17 ja mi-o eu ei / en atanto e non rogarei / Deus por mia morte, mia senhor
23.27 pois por vós [a]tanto mal me ven / quand’eu non ei ja poder d’endurar||29.13  ... que non pud’al ben / querer, poi-la vir, nen amar, / atanto lhi fiz de pesar||83.7 cuidei-vos, sennor, a veer, / atanto ben ouv’en cuidar||103.6 e cuid’en vós como vos soio veer, / e atant’ei de ben eno meu coraçon||852.10 ca m’ei / atanto ben e máis non atend’i||976.5 nunca led’ar andei, / mais atanto conort’end’ei
Con frecuencia atanto ten un claro valor demostrativo
136.10 ben me faç’én d’atanto sabedor: / ...||175.17 mais atanto farei: / ... ||261.5 atanto vos direi: / e ve[e]des que coita de sofrer!||353.1 A mia sennor atanto lle farei: / ... ||372.25 E, pois assi é, venho-vos rogar / que vos non pes, senhor, en vos servir / e me queirades por Deus consentir / que diga eu atanto en meu cantar: / ... ||379.8 des i sabedor / sõo d’atanto, par Nostro Sen[h]or: / ...||431.3 Ora non moiro nen vivo nen sei / como me vai, nen ren de mí senon / atanto que ei no meu coraçon||431.9 Non sei que faço nen ei de fazer / nen en que ando, nen sei ren de mí / senon atanto que sofr’e sofri||431.15 Non sei que é de min nen que sera, / meus amigos, nen sei de mí ren al / senon atanto que eu sofr’...||465.12 atanto lhi direi por én: / ... ||468.14 e, pois vejo que me non conhocedes, / de min atanto vos irei dizendo: / ...||481.5 pero atant’aprendi d’un judeu: / ... ||536.11 mais d’atanto seede sabedor: / ... ||736.9 Quen lhi dissess’atanto, / ca ja filhei o manto!||797.2 Madre, pois non posso veer / meu amig’, atanto sei ben: / ... ||886.1 Atanto querria saber / destes que morren con amor / qual coita teen por maior: / ... ||1141. Meu amigo, se vós a min muit’amades, / fazede por mí atanto, que bõa ventura ajades / ... ||1385.3 e fazed’ora [a]tanto por mí, / se Deus vos valha||1551.6 mais atanto vos er[r]ei: / ... ||1551.13 mais atanto me mengou: / ...

mil tanto 'mil veces máis'
12.10 ca bõa dona vi eu ja / por amar mil tanto valer

dez tanto ... do que estr. comp. 'dez veces máis ... do que'
1628.9 Pero lhi queira fazer Deus / dez tanto ben do que lhi fez, / ja nunca pode peior prez / aver per ren
mil tanto ... ca 'mil veces máis ... que'
964.20-21 ca un pobre ledo mil tanto val / ca rico triste en que non á prazer
tan muito + subst. + ... como 'tanto + subst. + ... como'
56.14 que preito tan desguisado / de poderdes vós teer negado / tan muito ben como vos quis Deus dar!||85.17-18 ou sofressen tan muito mal / com’eu sofro por mia sennor||116.11 ca non cuidei que me de vós verria / tan muito mal como m’agora ven||706.1 con tan muito ben como oj’ei||961.13-14 mais non posso querer mal a quen / Nostro Senhor quis dar tan muito ben / como lh’El deu
tanto + subst. ... como ~ tanto + subst. ... come 'tanto + subst. ... como'
178.3-4 Se eu soubesse, ... / ..., / que tanto mal me verria por én / como me ven, guardara-me log’i / de a veer, amigos, pero sei||232.19 que[n] lhi sofrerá des ali / tantas coitas com’eu sofri?||273.1-2 Nunca coitas de tantas guisas vi / como me fazedes, sennor, sofrer||899.15-16 pero quen tanto mal levou / com’eu levei, e tant’afan, / a nembrar-lhe avia de pran||958.8 E, mia senhor fremosa, morrerei / con tanto mal como mi faz Amor / por vós
438.20 ca nunca dona vi nen veerei / con tanto ben come vós, mia sennor||751.5-6 ca tanta prol mi ten de lhi falar, / per boa fe, come de me calar

quanto (subst.) ... tanto (subst.) 'canto (subst.) ... tanto (subst.)'
1547.22 Quantas queredes vós, tantas filhades
tan muito + subst. + ... quanto 'tanto + subst. + ... canto'
1226.16-18 – Amiga, vistes amigo / que tan muito mal ouvesse / d’amiga que ben quisesse, / quant’á por mí meu amigo?
tanto + subst. + ... quanto 'tanto + subst. + ... canto'
97.15-16 Pero faz-m’el tanto de mal / quanto lh’eu nunca poderei / contar enquanto viverei||185.7 ca nunca dona vi / con tanto ben quanto lhi Vós fezestes||185.14 ca ja nunca direi / tanto de ben quanto lhi Vós fezestes||185.24 pois mi-a fezestes tan gran ben querer, / nen tanto ben quanto lhi Vós fezestes||189.2 Ai eu, que mal dia naci, / con tanto mal quanto me ven||217.6-7 que cofondi vós, en que tanto ben / á quanto nunca d’outra don’oi||749.6  tanto de ben quanto lhi pedi eu||900.35-36 E nunc’a Deus queira prazer / que nunca El queira mostrar / a null’ome tanto pesar / quant’el poderia sofrer||948.5 e tantas coitas, quantas de sofrer / ei, non as posso en un cantar dizer||1046.5-6 mais eu perça bon parecer que ei / se nunca lh’el-rei tanto ben fezer /  quanto lh’eu farei||1226.3-4 – Amiga, vistes amigo / d’amiga que tant’amass’e / que tanta coita levasse / quanta leva meu amigo?||1226.10-11  ... e / que tanto pesar sofresse / ... quanto sofre meu amigo?||1275.3-4 ca mi queria tanto pesar fazer /  quanto o querria de mí receber||1411.17-18 pois deles todos tant’amor filhamos / en sa terra quanto vos eu direi
tanto (subst.) ... quanto ... máis + poder 'tanto (subst.) ... quanto máis + poder'
1028.1-2 Diz meu amigo tanto ben de mí / quant’el máis pod’, ...

tan muito (subst.) ... que loc. conx. comp.-consec. 'tan(to) + subst. + ... que'
224.4-5 E fez-mi o voss’amor tan muito mal / que nunca vi prazer de min nen d’al||278.11-12 e fezo-lle tan muito ben saber / que en todo ben é mui sabedor||439.1-3 Tan muito mal me ven d’amar / a mia sennor, per bõa fe, / meus amigos, que assi [é] / que ei a dizer con pesar: / ... ||508.1-4 Tan muito mal mi fazedes, senhor, / e tanta coita e afan levar / e tanto me vejo coitad’andar / que nunca mi valha Nostro Senhor / se ant’eu ja non queria morrer||508.13-15 Tan muit’é o mal que mi por vós ven / e tanta coita lev’e tant’afan / que morrerei con tanto mal de pran||1055.9-10 tan muito ben ouví de vós dizer, / per bõa fe, que non pud’al fazer||1099.4-5 tan muito levar d’afan e de mal / que morrerei [por én]
tanto (subst.)... que loc. conx. comp.-consec. 'tan(to) + subst. + ... que'
21.5-6 tantas vezes o mandei atender / que lho non posso máis vezes dizer||52.9-10 Que nunca eu ja poderei / por vós tanta coita prender / que m’eu por én possa creer / se[m]pre voss’om’e quite non||197.8-9 Tant’ouve medo que lle pesaria / que non dixe qual era mia sennor||216.3 ca faz-me tanto mal Amor / que eu ja sempr’assi ll’ei de rogar: / que El cofonda vós e vosso sén||286.1-2 Por Deus Sennor, que vos tanto ben fez / que vos fezo parecer e falar / mellor||308.5 poi-la non vejo, me ven / tanto mal que non sei quen / mi-o tolla||349.8-9 A que me faz viver en tal / afan e sofrer tanto mal / que morrerei se me non val||508.2-4 e tanta coita e afan levar / e tanto me vejo coitad’andar / que nunca mi valha Nostro Senhor / se ant’eu ja non queria morrer||508.2-4 Tan muito mal mi fazedes, senhor, / e tanta coita e afan levar / e tanto me vejo coitad’andar / que nunca mi valha Nostro Senhor / se ant’eu ja non queria morrer||508.8-9 En tan gran coita viv’, á gran sazon, / por vós, senhor, e levo tanto mal / que vos non posso nen sei dizer qual||508.14-15 e tanta coita lev’e tant’afan / que morrerei con tanto mal de pran||508.14-15 Tan muit’é o mal que mi por vós ven / e tanta coita lev’e tant’afan / que morrerei con tanto mal de pran||543.7-8 Tantas coitas levei e padeci, / ..., que non poss’oj’osmar / end’a maior||543.13-15 Tantas coitas passei de-la sazon / que vos eu vi, ... / que non poss’osmar a maior qual é||546.8-9 e faz-me levar tanto mal / que esto m’é coita mortal / de sofrer||546.14-15 Tal coita sofr’, ... / e tanto mal e tant’afan / que par de morte m’é de pran||546.14-15 Tal coita sofr’, ... / e tanto mal e tant’afan / que par de morte m’é de pran||597.7-8 Tanto mal sofre, ... / que ja eu, amiga, del doo ei||625.8 E ja m’El tanto mal fez que non sei / ren u me possa cobrar diss’, ...||626.27 en que pôs tanto ben que non á par||724.15-16 E amores tantas coitas lhi dan / por min que ja a morte mui preto está||804.15-17 ca tanto ben ouví de vós dizer / e tanto vos sodes vós a melhor / dona do mundo que o que non for / veer-vos logo non cuid’a viver||1006.7-8 E amores tantas coitas lhi dan / por mí, madre, que non pode guarir||1249.10-11 e por aquest’as guardas tantas son /  que non ei [eu] poder [de fazer ren / por el||1256.7-8 – Tant’era vossa queixosa / que jurei en San Salvador / que nunca vos fezess’amor||1401.12-13 ca tanto mal mi faz a mí Amor / que, ... / da-lo-ia por amor non aver!||1536.1-2 Tantas minguas achan a Don Foan / que ja lhas nunca cobrar poderán||1553.8-10 Tantos son os pecados seus / e tan muito é de mal talan / que eu sõo certo, de pran, / ..., / que, ... / que ja máis nunca veerá / en nen un temp’a face de Deus

tanto sei eu ben
341.4 Per boa fe, non saben nulha ren / das mias coitas os que me van poer / culpa de m’eu mui cativo fazer / en meus cantares, tanto sei eu ben