s

Glosario

Voces do S
[últ. rev.: 10/03/2022]ImprimirAlternar visualización dos exemplos
sair ~ seir v. intr. e pr.
1. v. intr. 'sair, marchar, apartarse, deixar atrás'
Nesta acepción rexe a preposición de
11.20 de min ra[n]curado salra / e t[e]rran-mi-o por pouco sén||119.5 mais eu nunca sono perdi / des quando d’Espanna saí||166.28 Pero fui ome de mal sén / porque, d’u ela é, saí!||489.29 sairon aos mesquinhos, / fezeron todo o peor||879.12 e vejo a gente toda emprobecer / e con pobreza da terra sair||915.7 Nen un conselho én me sal / contra vós, nen Deus non mi-o dá||948.7 Muitas ei, ei cuidad’e so[n] mi sal||1084.15 que, se cuidei desse di’a sair, / Deus mi tolha este corp’e quant’ei / se eu ja mui gran [coita tenh’en ren<||1348.17 Quand’el-rei sal de Todela, estrẽa / ele sa ost’e todo seu poder||1348.23 e onde sal i s’ar torn’a jazer / ou jantar ou, se non, aa cẽa||1387.3 e no[n] lhi soube da terra sair||1387.21 e nunca i tan forte preso jaz / que én saia, [a] meios de morrer||1399.12 [e] saio a min / e mostrou-m[e] albergue cabo sí||1399.20 pero que eu tardi o conhoci, / conhoceu-m’el e saio contra mí||1404.16 Tres cães eran grandes no logar, / mais non saio o gran fareleiro||1404.17 mais os dous que sairon primeiro / non lhis cuidei per ren a [e]scapar||1408.19 e, se con guisa diz, logo s’én sal||1424.19 como o eu vi en junt’a Amarante, / que non sabia sair d’ũu tojal||1463.25 e máis de mil vezes jurou / que da terra non sairá||1486.6 e [ouv]’un corvo carnaçal, / e non quis da casa sair||1489.23 Se é aqui, saia desta maison, / ca ja os outros todos en Basto son||1496.16 quando da sa casa sal||1502.21 log’entrad’i e, a vosso poder, / vós said’én con o rostro britado||1539.1 Quen nunca sal da pousada / pera ir en cavalgada||1561.10 e ante que saissen daquel mes, / ..., / con olivas morreron todas tres||1573.2 pela porta da igreja, que saiu do quiço, / irado-los á el-rei||1577.13 come can que sal de grade||1587.17 se dest[e] enverno mi ás a sair, / ja non guarras, meos da caentura||1606.7 e entrou dentr’, e, pois que i entrou, / de sair dela sol non é pensado||1606.19 ca da ermida tant’é el pagado / que á jurado que non saia d’i / morto nen viv’, ...||1649.1 Quand’eu d’Olide saí, / preguntei por Aivar||1673.9 E tal vila foi el buscar, / de que nunca quiso sair, / atá que pôde ben osmar / que podia ir e viir / outr’omen de Jerusalen||1675.26 ei ferivelha sempr’ao sair
976.18 mais agora eu me matei / perque d’u ela é seí / outra vez
2. v. intr. 'librarse de, deixar'
Nesta acepción tamén rexe a preposición de
18.27 ca nunca tanto viverei / que desej’al, nen sairei / por al de coita, pois Deus quer||323.11 pero quen s’én quiser sair / sera ja quite d’ũa ren / du a non vir, de veer ben||461.26 u quer que mão metestes, guarecendo én saistes||499.19 confort’ei no meu coraçon / porque por morte sairei / aquel dia do mal que ei||1516.11 poderia mui ben sair / de todo, por se quitar én
3. v. intr. 'aparecer'
Nesta acepción rexe ocasionalmente a preposición a
969.6 quando saía la raia / do sol nas ribas do Sar||969.9 E as aves que voavan / quando saía l’alvor, / todas d’amores cantavan / pelos ramos d’arredor||1617.32 que semelha rosa que ven, / quando sal d’antr’as relvas
1641.3 e saiu-m’a convidar / no caminho un infançon
4. v. intr. 'acabar'
495.23 E certo podedes saber / que, pero s’o meu tempo sal / per morte, non á ja i al, / que me non quer’end’eu doer||665.9 Jurastes que toda via / verriades de bon grado / ante que saiss’o dia||1065.25 e, pois meu temp’assi me sal / amand’eu vós, dev’a querer / ante mia morte ca viver / coitad’,
5. v. intr. 'resultar'
697.5 e de pran vee-lo-ei / e quero tod’en ventura meter, / e des i saia per u Deus quiser||931.21 E veerá mui ben o meu / amigo quant’el ora fez, / a que lhi salra esta vez
6. v. pr. 'partir, marchar, deixar'
970.4 de Castr’a Burgos e end’a Palença, / e de Palença sair-mi a Carrion / e end’a Castro||1484.9 Todas se da casa con coita saían||1676.3 e sairon-se logo da razon / Joan Baveca e Pero d’Ambrõa

sair a ben 'saír ben, resultar ben'
485.9 pesar-mi-á én se vos pois a ben sal / ante o diaboo||686.9 e ben vos é se vos a ben sair||1237.43 esto vi sempre e oi departir / do mui bon ome: de lh’a ben sair / sempre o que faz||1242.6 por maravilha pod’a ben sair||1479.15 sei mui ben que, [se] lh’est[o] a ben sal, / todos iremos per ũa carreira||1582.4 nen vos ar conven / de o seerdes nen ar é guisado / daqueste preito sair-vos a ben||1632.27 e, máis que a ben, a mal lhe salra / de ben nen mal dizer, u non jantou
sair a mal 'dar mao resultado'
Rexe a preposición de
1632.27 e, máis que a ben, a mal lhe salra / de ben nen mal dizer, u non jantou
sair a preito 'chegar a un acordo, resultar ben'. Cf. viir a preito
1454.2 A donzela de Bizcaia / ainda mi a preito saia / de noite ou lũar!
sair + det. + coraçon 'desexar apaixonadamente'
521. A por que mi quer este coraçon / sair de seu logar e por que ja / moir’e perdi o sén e a razon||1260.3 e sal-m’este coraçon / e estes olhos chorando
743.3 e, amiga, o coraçon lhi sal / por me veer
sair de mandado 'desobedecer'
717.6 ca sodes mal conselhado / de mi sair de mandado||724.12 porque me as[s]i de mandado saio?||795.9 barata [el] mui mal / se nunca ja de meu mandado sal||803.13-14 [E] ja meu amigo nunca salra / de meu mandado nen de meu poder||932.15 – Pois lhi saí de mandado, / que prol á, madr’, en lhi falar||1120.13 E, des que eu de mandado sair||1158.9 e, porque m’el de mandado saiu||1658.10 quen lhi sair de mandado / fara-lh’el mao trebelho
sair de + pos. + sén 'tolear, perder o xuízo, ensandecer'
186.14 quando a vejo quan fremosa é / e a vejo falar, per bõa fe, / teend[o] olho, saio de meu sén!
1330.7 Pois en pobreza non sal de seu sén / e o ben-fazer o torna sandeu
sair do coraçon 'esquecer'
384.12 esta do coraçon non me salra / e atenderei seu ben se mi-o fara

◆ IPr.: P1 saio, P3 sal||ICp.: P3 saía, P6 saían||IPt.: P1 saí ~ seí, P3 saiu, P5 saistes, P6 sairon||IFt.: P1 sairei, P3 salra ~ sairá||SPr.: P3 saia||SPt.: P3 saiss(e), P6 saissen||SFt.: P1 sair, P3 sair||Imp.: P5 said(e)