I. Edicións críticas: Lapa (1970 [1965]: 276-277); Rodríguez (1980: 279 [= LPGP 389]); Lopes (2002: 182); Arias Freixedo (2017: 181); Littera (2016: I, 438-439).
II. Outras edicións: Monaci (1875: 198); Braga (1878: 105); Michaëlis (1990 [1904]: II, 664); Machado & Machado (1953: IV, 339-340); Fernández Pousa (1959: 105).
III. Antoloxías: Varnhagen (1872: 24-25); De la Iglesia (1886: II, 139-140); López-Aydillo (1914: 45-46); De las Casas (1928: 37-38); Seoane (1941: 78-79); Piccolo (1951: 132-133); Álvarez Blázquez (1975: 29); Tavares & Miranda (1987: 124); Sansone (1990: 176).
3 eu] en V; donzela] douzela B 7 én] eu B 8 Fiador] Fidor V 9 lhi] hi V 12 ousei] eu sey BV 14 quen] ꝙʷ B 18 Mandadeuꝯ razar B
6 quant’eu] quanto Rodríguez 9 per ante] perante Lapa, Rodríguez, Arias Freixedo 12 lh’ousei] lh’ous’eu Lapa, Lopes : lh’eu sei Arias Freixedo, Littera
(I) Meu señor rei de Castela, véñomevos queixar: eu amei unha doncela por quen me ouvistes trobar; e aquel con quen ela casou, por canto eu ben dixen dela (nos meus cantares), quere agora matarme por iso.
(II) Quíxenlle dar fiador perante vós; el sentiu despeito de min e mandoume desafiar; non me atrevín a vivir alí e acudo a vós para que me amparedes, pois non teño quen me ampare.
(III) Señor, por Santa María, mandádenos chamar ante vós a ela e a min algún día, mandádenos expoñer as nosas razóns: se ela se queixar de algunha cousa que eu dixese, quererei entrar na súa prisión.
(1) Se a xustiza non me axuda perante un rei tan xusticeiro, irei ao de Portugal.
Esquema métrico: 3 x 7’a 7b 7’a 7b 7b 7’c 7b (= RM 90:1) + 7d 7’e 7d
Encontros vocálicos: 8 Fi·a·dor; 10-11 despeito/‿e; 11 de·sa·fi·ar; 24 a͜o
Esta cantiga de escarnio trata desde unha perspectiva burlesca o motivo do casamento da senhor, que é o tema central dun reducido grupo de cantigas de amor, tales como as cantigas 120 (Paai Soares de Taveiroos), 417 (Fernan Velho), e outras co mesmo motivo implícito no verbo levar (900, de Roi Fernandiz de Santiago), ou no verbo casar (1104, de Lourenço).
O texto é un divertimento (meta)literario e paródico. Certamente resulta esaxerado e ridículo que a causa que leva o marido a desafiar o trobador sexan as cantigas en que este louvou a súa esposa cando aínda era doncela e solteira. E máis aínda que a corte onde se tente dirimir a cuestión sexa a real, a máis alta instancia xurídica na altura.
En face da forma maioritaria oir, como evolución xeral de audīre na lingua trobadoresca (véxase Ferreiro 1999: §211a), a variante ouvir é de uso limitado no corpus (véxase 334.4, 384.17, 633.24, 764.15, 804.15, 1055.9, 1233.12, 1322.13, 1346.22, 1361.3, 1522.4), tendo en conta que a P1 de presente indicativo (ouço) e o presente subxuntivo (ouça etc.) son formas únicas. Cfr. nota a 618.10.
Enténdase: ‘e aquel con quen foi casar...’.
Dar fiador é 'dar fianza', isto é, presentar perante o xuíz, neste caso o rei, unha persoa ou uns bens que respondan por un en caso de que falte a unha obriga ou acordo. Aquí, o marido non só non aceptou o fiador, senón que se sentiu despeitado e mandou desafiar ao propoñente.
Perante a xeral medida trisilábica de desfiar e, por tanto, tamén con hiato en desafiar, a contaxe heptasilábica do verso impón a consideración dunha episinalefa da conxunción e: despeito‿/‿e.
Para alén da dupla emenda editorial de Lapa e Lopes, coa introdución do pronome eu, agás Arias Freixedo e Littera todos os editores emendan a lección manuscrita <lheu sey> para lh’ousei, a partir do comprobado erro <eu>/<ou> nos dous apógrafos italianos: soub’eu <seubon> B, <seu bõ> V (426.5); mouro <mouro> B, <meuro> V (493.15); criou <crieu> BV (1318.4); guardou <guedou> B, <gurdeu> V (1335.8); ou <O> B, <eu> V (1496.10); ou <Eu> B (1588.24); ou <eu> V (1681.7).
Repárese na aparición de ela e min, formas tónicas oblicuas, como complemento directo sen preposición (chamar ela e min), feito habitual na lingua trobadoresca.
Aínda que, en xeral, ao(s) computa metricamente como bisilábico, neste verso ao é unisilábico (de modo semellante ao que acontece con aa(s), véxase nota a 336.8), como se pode atestar con seguranza noutras pasaxes do corpus (336.8, 455.1, 725.3, 813.12 e 21, 17 e 26, 1015.10, 1207.12, 1356.r2 e r4, 1364.1 e 7, 1398.7, 1497.18, 1532.24, 1629.11). Cfr. nota a 73.21.
Utilizamos cookies de terceiros con fins analíticos para poder coñecer os hábitos de navegación (por exemplo, páxinas visitadas). Lembre que, se aceptar cookies de terceiros, terá de as excluír das opcións do seu navegador ou do sistema ofrecido por terceiros.
Clique no botón correspondente para aceptar ou rexeitar as cookies:
Anterior
