I. Edicións críticas: Michaëlis (1990 [1904]: I, 179-180); Blasco (1984: 73 [= LPGP 813-814]); Marcenaro (2012b: 140); Littera (2016: II, 340-341).
II. Outras edicións: Molteni (1880: 80); Carter (2007 [1941]: 50-51); Marques Braga (1945: 162-163); Machado & Machado (1949: I, 304-305); Fernández Pousa (1953: 5-6); Arbor Aldea (2016b); Rios Milhám (2017: 174).
III. Antoloxías: Nemésio (1961 [1949]: 100-101); Torres (1977: 106-107); Diogo (1998: 83); Arias Freixedo (2003: 741-742); Fidalgo (2009a: 50).
2 no] uo B 4 jaço morrend’] iasco moirend B 5 de min] demj B 6 e que me faz morrer] e quen me faz moirer B 7 non o dig’eu] non lho digueu B; por min] por mj B; ome] homen B 9 tenn’en] tenhe en B 10 non] no A 11 mi ajudaria] manj daria B 12 dissessse, e nunca] dissesse nūca B 13 aver] ueer B 14 por esto] ꝑresto A : p’sto B; tolleito d’un coidado] tolhei tū cuydado B 15 Mais] Miais A 17 lle soubesse] lhi sobesse B 18 pois-la vi, mi á dada] poila uj fadada B 21 x’] om. B 22 coid’, aquant’é] cuydo quante B 23 fosse u a] fossua B
6 que me] quen me Michaëlis, Blasco : quem me Littera 12 dissesse] dissess(e) Michaëlis 13 poderia] poderi(a) Michaëlis 14 por ... coidado] per ... coidado Blasco : per ... cuidado Littera 22 coid’] coido Marcenaro : cuid’ Littera; aquant’é] a quant’é Blasco
(I) Pensaba eu que tiña moitos amigos no mundo, mais, infelizmente, non teño amigos, pois, tan coitado como estou morrendo, alguén se debería apiadar de min, que morro e non ouso dicir de que morro, e quen me fai morrer non o digo eu nin ninguén máis (o di) por min.
(II) E os amigos en que confiaba, de quen considero que fun axudado noutros asuntos, non llo din; mais, se algún deles resolvese obrar asisadamente, moito me axudaría se llo dixese, e con iso nunca podería perder nada e a min poderíame ter librado dun pesar.
(III) Mais isto é cousa moi despropositada, porque non coñezo ninguén con tal poder que, logo que vise a miña señora, fose quen de lle saber dicir a coita que me provocou após a (eu) ter visto, pois, unha vez que contemplase a súa fermosura, eu logo lle había de esquecer e falaría antes por si, se puidese.
(1) E realmente penso, conforme o meu saber, que, despois que fose a onde a puidese ver, que nada dos meus asuntos nin dos seus lle diría.
Esquema métrico: 3 x 10’a 10’b 10’b 10’a 10c 10c 10’b + 10c 10c 10’b (= RM 163:25)
Encontros vocálicos: 11 mi‿ajudaria; 12 dissesse,‿e; 13 poderia‿aver; 18 mi‿á; 23 fosse‿u
Nótese o deslocamento de muitos (amigos avia / muitos) e o conseguinte hipérbato (‘avia muitos amigos’).
O xeral resultado mao do lat. malum é sistemático cando vai posposto ao nome, mais convive coa forma con perda de vogal final por posición proclítica (mal) en certos sintagmas. No que a pecado di respecto, mao pecado é solución minoritaria verbo de mal pecado, do mesmo xeito que se rexistra mao dia (vs. mal dia) e mao preço ou mao prez (vs. mal preço, mal prez).
As formas regulares jaço, jaça, presente de indicativo e de subxuntivo de jazer (< iacēre) son as ofrecidas polo Cancioneiro da Ajuda (80.10, 130.1 –<iazco> B–, 174.4 –<iasco> B–, 346.7), fronte ás formas jasco e jasca e demais formas do presente subxuntivo –anómalas a partir do lat. iacĕo e iacĕam, respectivamente–, propias dos apógrafos italianos (14.32, 1605.10 e 13, 1606.21)1 .
Michaëlis, Blasco e Littera optaron polo quen de B, mais o relativo que de Ajuda condí mellor co contexto, porque as causas da morte do trobador poden ser diversas e non unicamente a senhor.
O cancioneiro da Ajuda mostra unha clara preferencia pola forma ome face á variante omen, máis frecuente nos apógrafos italianos (mais véxase nota a 129.14). Deste xeito, nos textos transmitidos por A e por B, achamos con frecuencia a oposición ome / omen (66.19, 68.1, 74.28, 85.5, 121.11, 129.27, 131.11, 132.24, 139.8, 164.2, 174.7). Véxase tamén nota a 559.9.
Nótese a duplicidade aver / veer; en calquera caso, véxase a mesma ou similar variación entre códices: veer A vs. aver BV (66.31, 83.6, 312.1, 417.8), aver A vs. veer B (92.8), aver A vs. a veer B (188.28, 318.2 e 11), a veer V vs. aver B (754.6). Véxase tamén 61.21, onde é necesaria a emenda de aver en prol de veer.
O pronome mí, como as restantes formas pronominais tónicas oblicuas (mí ~ min, ti, nós, vós, el ~ ela), pode aparecer como complemento directo sen preposición, como forma libre, con algunha frecuencia na lingua trobadoresca.
A secuencia <s-l> (e <r-l>) en que está implicada a forma arcaica lo(s) ~ la(s) do pronome identificador (artigo ou pronome) no encontro con pois e con outros vocábulos acabados en -s (ou -r) debe ser lida como [l], independentemente de que a grafía presente a forma máis antiga (véxase tamén nota a 83.21 e 139.2). No corpus trobadoresco profano, o pronome identificador sofre asimilación fonética xeral con diversos elementos lingüísticos (pronomes, adverbios, conxuncións, e con algúns nomes e/ou participios), especialmente con pois. Cfr. nota a 5.10.
Aquanto é variante de quanto (cfr. atal ~ tal, atan ~ tan, atanto ~ tanto) e aparece con frecuencia na frase de carácter formulario como aquant’é meu coidar ou aquant’é meu ciente. Non se debe, pois, segmentar o reforzo inicial como se se tratase da preposición a (véxase nota a 14.49), tal como neste caso fixo Blasco.
Obsérvese a repetición da completiva que tras frase parentética (véxase nota a 53.17-18):
E ben coid’, ...,
que, pois fosse u a podesse veer,
que ren do meu nen do seu non dissesse.
Se cadra son produto da analoxía cos verbos incoativos e similares (cfr., por exemplo, conhosco vs. conhoces).
This site uses third-party cookies for analytical purposes to help us track and monitor how users navigate the site (e.g. which pages they visit). Remember that if you accept third-party cookies, you should delete them from your browser options or from the system provided by the third party in question.
Click below to accept or to edit your cookie settings.
Previous
