I. Edicións críticas: Nunes (1973 [1928]: 277-278); Rodríguez (1980: 213 [= LPGP 392]); Cohen (2003: 561); Littera (2016: I, 454-455).
II. Outras edicións: Monaci (1875: 220); Braga (1878: 118); Machado & Machado (1956: V, 23-24); Fernández Pousa (1959: 251).
5 eu] en BV; desenganar] desanganar B 9 vosc’, e sempre me] uosqȝ semp̄mi V 10 mo] mho V; alongar] alōg̃r V 23 mí] mī V
9 me] mi Nunes 10 mo] mi-o Nunes, Rodríguez : mho Cohen : mi o Littera 15 Do que me guarda] Do[s] que me guarda[n] Rodríguez, Cohen 17 ca, se a verdade poder osmar] e, se a verdade poder osmar Nunes : ca, se a verdade poder[en] osmar Rodríguez : ca, se verdade poder[en] osmar Cohen 18 veredes] ver[r]edes Nunes, Cohen, Littera 23 ave-la-edes per mí, [e] maior] ave-la-edes [pois] per min maior Rodríguez : ave-la edes per mi [mui] maior Cohen : havê-la-edes per mi [mui] maior Littera
(I) Non sabedes, amigo, por causa do voso pouco siso, evitar que vos saiban como vós me sabedes amar nin a gran coita que por min vos vén; e quérovos eu desenganar sobre iso: se souberen que me amades, impedido sodes de nunca máis me falar.
(II) Por nada do mundo podo deixar de falar convosco, e sempre temín que mo soubesen, porque me han de afastar lonxe de vós, se o souberen, desde ese instante; e quérovos eu desenganar sobre iso: se souberen que me amades, impedido sodes de nunca máis me falar.
(III) Tal é o pensamento do que me garda: que amades, amigo, outra señora, porque, se a verdade puider intuír, nunca xamais veredes onde eu hei estar; e quérovos eu desenganar sobre iso: se souberen que me amades, impedido sodes de nunca máis me falar.
(1) E se sufrides unha gran coita de amor, habedes de a sufrir por min, e maior, pois faranvos ollarme de lonxe.
Esquema métrico: 10a 10b 10a 10b 10A 10B 10A (I [= Tav 63:1]) + 10a 10b 10a 10b 10A 10C 10A (II-III [= Tav 76:1]) + 10b 10b 10a
Nesta cantiga trátase o tema relativamente frecuente da muller que é custodiada, vixiada. Pretendíase así, nunha sociedade gobernada pola ideoloxía feudal, evitar que as mulleres, e consecuentemente a liñaxe, fosen deshonradas. Esta circunstancia aparece reflectida de múltiplas formas nas cantigas profanas, fundamentalmente nas de amigo, sendo a figura da nai quen habitualmente toma a decisión de gardar a filla cando sabe que ela ten un amigo e se ve con el (véxase Glosario, s.v. guardar ~ gardar, guarda ~ garda):
Mia senhor, quen me vós guarda
guarda min (381.1-2);Por quanto m’outra vegada sen seu grado con el vi,
guarda-me del a perfia (672.8);Torto fara se mi-a guardar,
ca non vou eu u ela é (974.25);De mia madr’ei gran queixume
porque nos anda guardando (1016.14);que lho non poden per ren entender
o[s] que cuidan que a guarda[n] mui ben (1041.10);Pero sõo guardada, toda via irei
convosc’, ai meu amigo, se a guarda non ei (1262.10);Com’eu senneira estou en Vigo
e nullas gardas non ei comigo (1298.8);e as guardas non se queren partir
de vós, e guardan-a por én melhor (1672.27) etc.
Nalgunha ocasión é indirectamente que sabemos que a muller está custodiada e vixiada. Así, na rúbrica explicativa da cantiga UC 113 faise referencia a dúas doncelas que estaban nun pomar valado, so a garda dun porteiro. E na cantiga UC 602 de don Denis, a muller declara indirectamente que está moi vixiada polo marido e por iso non se atreve a falar co seu namorado.
Nótese a variación mo / mi-o en B e V, respectivamente, que permite optar por unha ou outra variante, por máis que atribuamos prioridade á lección de B, tal como acontece en diversas pasaxes ao longo dos cancioneiros (624.5, 806.6, 1230.15, ou 1450.16 –artigo–). Cfr. 239.18 ou 984.14, con lección mi-o e mi-a en A vs. B.
As diversas emendas introducidas por Rodríguez e Cohen parten da idea da necesidade dun suxeito plural para guardar a amiga. No entanto, non semella imprescindíbel ese plural, alleo aos manuscritos, para que a composición se desenvolva con coherencia. Así, se ben se utiliza o plural profusamente (vv. 2, 6, 10, 11, 13, 20 e 24) para referirse a todas aquelas persoas que estarían involucradas ou interesadas na custodia da moza, sobre todo a propia familia, nesta estrofa o singular masculino parece aludir a unha figura concreta que ben podería ser o pai (como o é a nai noutras ocasións) ou o garda que nalgunhas circunstancias exercería esa función específica de custodia (sen descartar de todo que poida referirse ao propio marido).
Tampouco é precisa a mudanza de veer (veredes) para viir (ver[r]edes) a u eu for. Isto é: ‘xa nunca máis veredes onde eu estarei’.
A vogal final -i de longi (tamén en 33.6, 323.7, 721.12, 800.5, 957.3, 966.9, 1032.24 e 1139.2, 5, 7 e 10), a convivir con longe, tamén aparece noutros adverbios como tardi (véxase nota a 1008.16) e eiri (véxase nota a 114.9), talvez por influencia deste (Mariño Paz 2009: 83). Nos nomes só se rexistra sangui (véxase nota a 1410.17).
Utilizamos cookies de terceiros con fins analíticos para poder coñecer os hábitos de navegación (por exemplo, páxinas visitadas). Lembre que, se aceptar cookies de terceiros, terá de as excluír das opcións do seu navegador ou do sistema ofrecido por terceiros.
Clique no botón correspondente para aceptar ou rexeitar as cookies: