396 [= RM 70,46 (= 157,54)]

Se m’ora Deus gran ben fazer quisesse

Joan Garcia de Guilhade

Notas

Texto

• 1-7

  Para a cabal presentación e hermenéutica desta estrofa é necesario considerar os vv. 4-6 como unha explicación parentética (ausente das anteriores edicións), de modo que se liguen sintacticamente as formas verbais infinitivas leixar (v. 3) e catar (v. 7).

• 2

  A expresión máis de tanto (‘máis do que isto’), precedendo sempre a unha explicación, tamén se rexistra noutros dous contextos do corpus trobadoresco (1313.11, 1497.4).

• 3

  A aférese de ‘star debe ser posta en relación coa limitada tendencia nalgunhas voces á perda da vogal inicial e- cando seguido da secuencia vocálica /st/ en fonética sintáctica após vogal ou /n/, e que afecta en especial a este verbo, aínda que se rexistra tamén noutras voces: estar (que ‘stevesse, 969.12; ali ‘stivi, 969.15; non ‘starei, 969.21; que ‘stava, 1445.6; quando ‘sté, 1588.21); estorcer (a ‘storcer, 1505.4); estrãiar (ela ‘strãiasse, 358.21); Estremadura (en ‘Stremadura, 1324.10). Véxase nota a 6.4, 18.16, 51.1, 73.19, 878.1.

• 5

  Carece de xustificación morfolóxica que Michaëlis transcriba veeria como veer ia, tanto aquí como, e para un verbo diferente, no v. 8 (viver ia por viveria). No contexto, tales formas funcionan como pospretéritos normais.

• 7

  A proposta de Nobiling, catá-la[s], altera a lección do manuscrito, para alén de ser desnecesaria, por catar se referir á «sennor» e non ás «casas».

• 8

  Obviamente, a conversión de Senner en senhor, realizada polos anteriores editores (véxase Ramos 1988), é desnecesaria e contribúe a unha artificial nivelación lingüística do corpus trobadoresco. Esta forma é unha variante provenzalizante de senhor, que tamén se rexistra en 375.16, 491.4, 578.10, 1324.18, 1388.20, 1473.5; a variante sinher aparece en 1396.12, 1431.29, 1500.13, 1644.23. E tamén se rexistra nas Cantigas de Santa Maria, sempre en posición de rima (CSM 5.75, 25.43, 245.51, 265.75, 296.28).

• 8-21

  Nobiling inverte a orde das estrofas II e III «obedecendo a uma suggestão de Diez».

• 9-10

  Sintacticamente, é necesaria unha pausa no final do v. 9, que as anteriores edicións non introducen (gran sabor / veê-las casas...).

• 10

  Neste verso comeza a alusión ás casas da senhor (tamén no v. 13 e 16), moi similares ás casas de Pero Garcia Burgales (véxase 203.26-28).

• 11

  A lectura catar ala (isto é, ‘catar [a señora] alá’), mantén o texto dos manuscritos, fronte á anómala segmentación catara-la de Michaëlis (coa manutención de -l- no pronome identificador nun contexto que non é o das cantigas de amigo, véxase nota a 313.16), que xa foi corrixida por Nobiling.

• 12-13

  Isto é: ‘Mentr’eu ouvess’o poder daquesto, de veer aquelas casas que vejo, nunca...’. A introdución da paréntese clarifica o sentido dos versos, que coa puntuación de Michaëlis fica escurecido.

• 15

  Nótese a singular alusión a Barcelos e Faria, localidades do Norte portugués, inusual localización xeográfica do trobador e da dona.

• 19

  É certamente inusual a crase entre unha P3 de futuro indicativo (avera, matará, pesará, seera) e /a/ átono do vocábulo seguinte, que se rexistra noutras tres pasaxes: aver’a (59.26), pesar’a (898.19) e seer’ali (1637.28). Cfr. nota a 25.3. De calquera maneira, nótese como todos os editores resolveron a crase de modo insatisfactorio: quer presentádoa cun formato pouco axeitado (Michaëlis), quer anulándoa (Nobiling, Littera).