I. Edicións críticas: Michaëlis (1990 [1904]: I, 696-697 [= LPGP 317-318]); Littera (2016: I, 360).
II. Outras edicións: Molteni (1880: 22-23); Machado & Machado (1949: I, 87-88); Rios Milhám (2017: I, 42).
III. Antoloxías: Alvar & Beltrán (1989: 99-100); Ferreiro & Martínez Pereiro (1996b: 73).
3 morrer] moirer B 4 leixar-m’en] leixar meu B 5 atan falso] de tan falsso B 14 tod’esto] codesto B 17 coitas] coycas B 18 desleal] desleal uj B
4 como] E quer Michaëlis 10 nen un] nenhun Michaëlis : nẽum Littera 13 viir] vĩir Michaëlis 15 [E] a quen Deus quisesse poder] A quen Deus quisesse [o] poder Michaëlis : A quem Deus quisesse [o] poder Littera 16 fogir] fugir Littera 19 pode] pod(e) Michaëlis 20 Ed Amor nunc’a ome leal vi Michaëlis : E Amor nunc’a home leal vi Littera 21 come mí] con mi Michaëlis : com’mi Littera 23 que se loass[en] én] quen se loasse én Michaëlis : quem se loasse en Littera 26 que] que[n] Michaëlis, Littera 27 e] om. Michaëlis, Littera 28 perdi] prendi Michaëlis, Littera
(I) Xa eu quixera deixar de trobar se me deixase aquela que mo fai facer; mais non me quere deixar, agás se morrer, como deixarme so o poder de Amor, tan falso e tan traidor que nunca pugna senón por destruír aquel que é seu e non pode fuxir del.
(II) Eu, que non teño a onde fuxir que non haxa de voltar a el e ao seu poder, nunca del puiden recibir ningún ben, pois non o quixo Deus nin el nin a miña señora; antes me fai cada día peor e non espero que de aí me veña ben: con todo isto non podo fuxir del.
(III) E aquel a quen Deus quixese dar o poder de lle fuxir (a Amor) sería moi afortunado, pois das mil coitas en que pode meter a un home libraríase daquel desleal, de quen ninguén pode recibir senón mal; e de Amor nunca vin un vasalo desleal, e vexo a moitos queixarse coma min.
(IV) Por cantos eu vexo queixarse de Amor, se tamén vise que se louvasen por iso, ben me podería desmentir alguén do que del digo; mais non hai ninguén a quen eu vexa dicir de Amor outra cousa senón canto eu digo e que padecín sen recompensa de amor, que eu nunca perdín.
Cantiga de amor, do tipo de mestría. Consta de catro estrofas de sete decasílabos agudos. As cobras son doblas, a excepción da rima a (primeiro verso de cada agrupación estrófica), que é unissonans, por causa da palavra perduda.
Esquema métrico: 4 x 10a 10b 10b 10c 10c 10d 10d (= RM 199:1)
Encontros vocálicos: 2 mi-o; 9 aja‿a; 19 pode‿aver; 20 nunca‿ome; 21 vejo‿eu; 24 mi-o; 27 digo‿e
A sintaxe esixe a emenda da lección manuscrita, na liña de Michaëlis, a partir dun erro <de>/<a>, para, deste xeito, estabelecer unha estrutura paralela atan falso nen atal traedor. Neste sentido, no Cancioneiro da Ajuda percíbese unha maior presenza das formas reforzadas atal, atan, atanto, fronte a BV, que tenden a presentar as variantes sen a- protético. Véxase tamén 282.14 ou 285.19.
O verbo fugir é variante da forma, aínda maioritaria, fogir (< fŭgĕre), que sofreu un proceso de asimilación e harmonización vocálica ([o...í] > [u...í]) que afecta tamén as formas conxugadas; un proceso similar verifícase noutros verbos con representación no corpus profano: bulir (vs. bolir), cuspir (vs. cospir), destruir (vs. destroir), nuzir (vs. nozir); o mesmo acontece coas formas avurrido ou fugido. Cfr. nota a 460.2.
É relativamente frecuente a omisión da copulativa inicial de estrofa (e de fiinda ou de verso) nos manuscritos, que nos permite neste caso restaurar a isometría versal. Casos semellantes documéntanse en 106.8, 151.7, 157.7, 163.11, 261.13, 293.8, 294.7 e 13, 332.7, 408.7, 447.7, 448.8, 490.19, 586.11 etc.
Nótese como no final deste verso (desleal) foi copiado o final do v. 20 (desleal vi) por salto de liña, feito que obriga á emenda da lección manuscrita.
A consideración dunha hipotética forma ed para a copulativa e (< ĕt) é errada por parte de Michaëlis, que a introduciu tamén, a partir dunha falsa segmentación, en 7.13 e 54.22, talvez por influencia da variante contextual ed (perante vogal) da copulativa en italiano.
Carolina Michaëlis (seguida por Littera) interpreta, por outra parte, que existe un erro de copia –por repetición– e corrixe o desleal do manuscrito, ao tempo que segmenta tamén unha preposición a no final de nunca, interpretando o verso como ‘nunca vin que Amor fose leal ao home’; ora ben, o texto de B non admite dúbidas: presenta o contraste da deslealdade do Amor fronte á lealdade do trobador, de modo que se pode manter a lección manuscrita, coa sinalefa nunca‿ome, que permite conservar a medida decasilábica do verso.
Michaëlis non desenvolveu a abreviatura presente en <com̄>, transformando o enlace na preposición con: xérase así o sintagma anómalo con mí ‘comigo’ (virado nunha imposíbel secuencia com’mi en Littera), que substitúe a estrutura comparativa coa forma oblicua do pronome. Véxase nota a 43.15.
O erro de copia, denunciado polo sentido e pola métrica, é certamente explicábel por haplografía.
Desdizer é documentación única na poesía profana galego-portuguesa, ao tempo que ten unha presenza moi esporádica na lingua medieval (cfr. tamén desdezidor en 1444.3).
O relativo que cumpre tamén funcións de quen na lingua medieval, sen que sexa necesario modificar a lección do manuscrito.
Michaëlis (e Littera) considerou que nesta pasaxe existe un erro <ꝑdj>/<p̄ndj>, de fácil explicación paleográfica. Porén, respectamos a lección enviada polo manuscrito, tendo en conta que no corpus non se localiza a expresión prender ben d’amor e, por outra parte, que o trobador non perdeu o que nunca tivo, en liña con Joan Lobeira, cando expresa exactamente esta idea:
non pod’El tanto, pero pod’e val,
que me faça perder, esto sei eu,
da mia senhor ben, pois mo nunca deu (230.18-20).
Utilizamos cookies de terceiros con fins analíticos para poder coñecer os hábitos de navegación (por exemplo, páxinas visitadas). Lembre que, se aceptar cookies de terceiros, terá de as excluír das opcións do seu navegador ou do sistema ofrecido por terceiros.
Clique no botón correspondente para aceptar ou rexeitar as cookies: