m

Glosario

Voces do M
[últ. rev.: 31/05/2023]ImprimirAlternar visualización dos exemplos
mostrar ~ amostrar v.
1. v. tr. 'mostrar, demostrar, facer ver, presentar, descubrir'
9.3 ca, pero me ben non quer, amor me mostraria / por me fazer, a meu pesar, viver||13.21 ante que tal coita levar / qual levo, ... / ..., ond’estou a pavor / de mort[e] ou de lho mostrar||29.9 E o pesar vos mostrarei / (que nada non negarei én) / que lhi fiz||35.10 non me vos ir enton mostrar, senhor, / e, pois me vos mostrou, non vos guardar||35.11 non me vos ir enton mostrar, senhor, / e, pois me vos mostrou, non vos guardar||35.19 e sei / que me vos non amostrou por meu ben / o que me vos mostrou, mais por meu mal||38.5 ca me mostrou o seu bon parecer / e non me quis le[i]xar d’amor morrer||39.5 ca vos non ouso mia coita mostrar, / nen vos queredes vós de mí nembrar||41.2 O grand’amor, que eu cuidei prender / da mia senhor quando m’ela mostrou||41.3 O grand’amor, que eu cuidei prender / da mia senhor quando m’ela mostrou / (que non mostrass’!) o seu bon parecer||60.31 nunca vos poderei / tan muit’en mia coita falar / que vos per ren possa mostrar / quan grave m’é de padecer||92.26 mais Deus me faz assi viver / en tan gran coita por mostrar / per min ca xe pod’acabar / quant’El no mundo quer fazer||96.6 ben o dev’a sofrer en paz / e mostrar sempre que lhe praz / de quanto a ela prouguer||106.11 E ar fez logo mui gran desamor, / mia senhor, a quen vos El foi mostrar||106.26 e non mi-o quis[o] Deus por al mostrar / senon por viver eu ja toda via / na coita de quantas El fez maior||108.3 u mi Deus tanto de pesar mostrou||120.13 E de quen vos esto mostrar / nunca vos mostrará prazer||120.14 E de quen vos esto mostrar / nunca vos mostrará prazer||127.12 e mostrou-mi o vosso bon parecer / por mal de min||130.6 Tolle-me vós, a que non sei rogar / pola mia cuita nen vo-la mostrar||136.9 ca, se a vir ou lla mostrar alguen, / ben me faç’én d’atanto sabedor: / ...||142.13 se lles Deus algũa sazon / aguisou de vo-lles mostrar / ou d’oiren de vós falar||156.15 E, pois me vos Deus quis most[r]ar / aqui, direi-vos ũa ren||158.2 Nostro Sennor, en que vos mereci / por que me fostes tal sennor mostrar||164.9 oir-mi-á ‘questo que ll’eu rogarei / e mostrar-mi-á quanto ben no mund’ei||169.5 mais rogarei a mia sennor / que me mostr’aquel matador / ou que m’ampare del mellor||175.9 Non me fez Deus tal dona ben querer / nen mi-a mostrou se por aquesto non||188.12 se Deus me leix’aver / dela ben e me mostr’o seu / bon parecer||191.11 qual eu ja nunca poderei mostrar / mentre viver, pero non punn’en al||216.15 e os meus ollos, a que vos mostrar / fui eu porque viv’oje na maior / coita do mundo||216.18 ca non ei sabor / de nulla ren u vo-lles eu mostrar / non poss’, ...||220.16 des que me foi mostrar / a que El fez mellor falar / do mundo e mellor parecer||239.18 e, se me non val / Deus (que mi-a mostre!), ja non guarria / eu máis no mundo||251.21 ja meus olhos me queren[do] / matar / quando lha non vou mostrar||255.2 Sennor fremosa, non ei oj’eu quen / vos por min queira mia coita mostrar||256.13 Com’é quite meu coraçon / senon en vós d’en al cuidar, / se vo-l’eu ousasse mostrar||259.24 non me mostrara vosso parecer / nen vós, sen[n]or, que eu, mal dia nado, / por meu mal vi e destes ollos meus||271.13 E à sennor que me foron mostrar, / de quantas donas Deus quiso fazer / de falar ben e de ben parecer||277.23 se Deus mi-a mostre como a ja vi / seendo con sa madre en un estrado!||284.1 Meus amigos, quero-vos eu mostrar / com’eu querria ben da mia sennor||291.11 e, se mostrar / algũa vez Nostro Senhor / mi-a quis, ouvi tan gran sabor / que nunca m’al pode nembrar||305.7 E mia sennor, a quen a Deus mostrar / u vir das outras as que an máis ben, / ben vera que cab’ela non son ren||306.10 mais, porque amo tan boa sennor, / Deus non mi-a mostre, que a’n poder ten||308.7 mais Deus mi-a mostre por én / cedo, que a en poder ten||309.15 En vós mostrou El seu poder||314.10 non llo peço nen querria mellor / de mi-a mostrar u m’eu dela parti||314.20 E rogo-ll’eu que, se ll’a El prouguer, / mostre-mi-a ced’, ...||314.22 e quanto mal me fez / non sera ren se m’oir esta vez / meu Sennor Deus e mi-a mostrar quiser||319.20 Quando a fillei por sennor, / non me mostrava desamor||330.9 Quero-vos én mostrar / como serei guardada, se non, venha-me mal||332.13 E non mi foi Nostro Senhor mostrar / os seus olhos, de pran, por ben dos meus||364.4 u m’El atal dona mostrou, / que me fez fillar por sennor||385.5 e des oimais quer’amar Deus, / ca mi mostrou quen oj’eu vi||405.4 quand’a mia sennor podia falar / na mui gran coita que me faz levar / Nostro Sennor, que mi-a mostrou||409.7 fezo-m’el que amas[s]e tal sennor / en que m[e] ben mostrass’o seu poder||409.8 E de guisa mi-o mostrou que queria / ante mia mort’oje máis ca viver||423.10 esto sabe Deus, que me fui mostrar / ũa dona que eu vi ben falar / e parecer por meu mal||424.8 E, pois lh’esto disser, u mi-a mostrar, / rogar-lh’-ei que mi dé mort’;...||441.2 A Deus gradesco, mia sennor / fremosa, que me vos mostrou||486.12 mais, pois veen a contas aficadas, / logo lhi mostran ben do que quit’é||490.4 De grado queria ora saber / destes que tragen saias encordadas, / ..., / se o fazen po-los ventres mostrar||505.3 quero-vo-la mia fazenda mostrar / que vejades como de vós estou||562.11 ca des enton / quis Deus assi, que vo-lhi foi mostrar, / que non podess’o coraçon des i / partir d’en vós cuidar||576.7 ca, se lh’eu amor mostrasse, ben sei / que lhi seria end’atan gran ben||576.13 E, se lhi mostrass’algun desamor, / non se podia guardar de morte||624.2 Que muito ben me fez Nostro Senhor / aquel dia en que m’El foi mostrar / ũa dona, que fez melhor falar / de quantas fez e parecer melhor||659.8 Por amar amig’e non lhi falar / nen lh’ousar a coita que ei mostrar||659.16 Non lhe ousar a coita que ei mostrar / e non mi dan seus amores vagar||663.5 Se mi-o vós mostrassedes, gracir-vo-lo-ia||699.2 Amigo, pois me vos aqui / ora mostrou Nostro Senhor||741.16 e ora Deus por lhi fazer maior / coita sofrer, ja mentre vivo for, / mostrou-lhi vós||788.16 e Deu-la leixe desto mal achar / e a min nunca mi mostre prazer||841.16 e quen m’este pesar fez Deus / lhi mostre cedo pesar tal||845.12 assi Deus mi-o mostre con saude||847.19 Mostrou-mi-o Deus e fez-mi gran prazer, / sen aver eu a vós que gradecer||886.9 E muitos vej’a Deus rogar / que lhe-la mostre ou que lhis dé / mort’, ...||898.10 Aver-lles-ei mia fazend’a mostrar / que non tennan que viv’eu sen amor||898.26 mais, se mia coit’eu mostrar e disser, / ..., / coit’averei que par non avera||900.22 que Deus, que m’esto foi mostrar, / por én me leixa de matar||900.34 E nunc’a Deus queira prazer / que nunca El queira mostrar / a null’ome tanto pesar / quant’el poderia sofrer||902.2 Que mui gran prazer oj’eu vi / u me vos Deus mostrou, senhor!||949.16 e, mia senhor, pois mi-as foron mostrar, / a máis fremosa de quan[tas eu vi, / long’estava de parecer assi]||979.20 ben sei / que nunca lles ren mostrarei / que lles possa prazer de pran||986.3 nunca vos Deus mostr’o que vós queredes, / pois vós queredes mia mort’, ...||987.8 rei Don Fernando, ... / ..., / a quen Deus mostrou tan gran maravilha||1057.20 [E], pois que al non desejan veer, / Deus vós lhis mostre ced’a seu prazer||1066.13 máis dereit’é que mi mostredes / o mui gran ben que podedes fazer, / Amor||1068.11 Ai Deus, que mi-a fezestes máis ca min amar, / mostrade-mi-a u possa con ela falar||1072.4 non poss’eu por én desejos perder / da que mi Deus non ouver’a mostrar / u mi-a mostrou por meu mal||1072.5 u mi-a mostrou por meu mal||1083.7 E non mi-os fui os seus olhos mostrar / Deus nen mi-a fez[o] filhar por senhor||1096.26 se lhis mostrasse / aquesta dona, ... / mata-los-ia, seu ben desejando||1160.26 A San Servand’irei dizer / que me mostre de vós prazer||1182.21 que El mi mostre mui ced[o] a luz||1182.22 mais mostra-mi as noites d’Avento||1210.7 O que mi Deus non ouver’a mostrar / vee-lo-ei, madre, se vos prouguer én||1210.9 e tal non me lhi mostrou por seu ben, / ca morr’el, e moiro eu||1282.7 Querrei andar triste por lhi mostrar / ca mi non praz, assi Deus mi perdon||1341.2 Com’avẽo a Merlin de morrer / per seu gran saber, que el foi mostrar / a tal molher que o soub’enganar!||1341.7 que o ten mort’ũa molher assi, / a que mostrou por seu mal seu saber||1341.12 e, per saber que lh’el mostrou, o ten / tan coitado que a morrer conven / de mort’estrãia que á padecer||1399.13 [e] saio a min / e mostrou-m[e] albergue cabo sí||1399.21 e omilhou-xi-mi e mostrou-mi a via||1408.16 Des i er fala sempr’en conhocença / que sabe ben seu conhocer mostrar||1424.10 e mostrar-lh’-ei [eu] que non disse ren / nen é recado que nulha ren valha||1469.1 Meus amigos, pois me Deus foi mostrar / a mia senhor, que quero mui gran ben, / trobei eu sempre polo seu amor||1488.10 Sabia-m’eu ca x’era esposado / máis á d’un ano, non dig’eu de non, / ca mi mostrou el ben seu coraçon||1491.2 Deu ora el-rei seus dinheiros / a Belpelho, que mostrasse / en alardo cavaleiros||1497. mostraron-lhis en escrito [...]||1643.13 e, pois se quer de folia leixar, / de pran Deus lhi mostrou aquel logar||1650.19 mais o mal torpe eu vo-lo mostrarei||1669.17 e Tisso Perez demo mi-o mostrou / por sempre migo querer trebelhar
35.12 mais foi-me-vos El amostrar enton||35.18 e sei / que me vos non amostrou por meu ben / o que me vos mostrou||138.6 nen viss’aquel que me vos amostrou||164.10 e, se mi-o El non quiser amostrar, / logo ll’eu outra ren querrei rogar||164.13 E, se m’El amostrar a mia sennor, / ..., / vedes o que lle rogarei enton||310.1 A mia sennor, que me foi amostrar / Deus por meu mal||392.15 Outra bõa dona, ... / ..., / se mi-a Deus amostra, gran ben mi fara||663. – Madr’, eu amostrar-vo-lo-ei||663.7 – [S]e mi-o vós amostrardes, gracir-vo-lo-ia||679.10 Irmãa, o meu amigo, que mi quer melhor ca os seus / olhos e que morre por mí, que vos amostr’o vosso Deus||893.5 e por meu mal me vos foi amostrar||899.18 e, pois me vos Deus amostrou, / dizer-vos quer’o que mi aven||1068.2 A dona que eu am’e tenho por senhor / amostrade-mi-a, Deus||1068.5 A que tenh’eu por lume destes olhos meus / e por que choran sempre, amostrade-mi-a, Deus||1104.6 e non vira atan gran pesar / qual mi Deus quis de vós amostrar||1168.2 quen amigo á que Deus lho amostre||1476.23 E, pois mercarde-lo al, logo cedo / vo[s] amostr’a roupa que vos dara
2. v. tr. 'ensinar, aprender'
1663.4 Quen a sa filha quiser dar / mester con que sábia guarir / a Maria Doming’á d’ir, / que a sabera ben mostrar||1663.19 que lhi mostrará tal mester / por que seja rica molher
1663.6 ante d’ũu mes lh’amostrará / como sábia mui ben ambrar
3. v. tr. 'dicir, argumentar, expresar'
498.9 Ca na mia morte non á [i] razon / bõa que ant’El possades mostrar||834.11 Quero-me-vo-lo eu mostrar: / filha, fazed’end’o melhor||862.3 e quero-vos logo mostrar razon, / e vedes como, par caridade: / ... ||874.4 Ide ala, Don Vela, / desfiade e mostrade por min esta razon: / ... ||1064.22 se m’El mostrar ũa razon, / de quantas end’eu cuid’aca / a dizer, que lhi diga enton||1413.21 A dona, de coraçon, / pediu as casas enton / e mostrou esta razon, / con minguas que avia||1431.9 – Joan Soarez, logo vos é dado, / e mostrar-vo-lo-ei en poucas razões||1463.11 [e] ben lhe venha se ben faz, / pero mostra el tal razon: / ... ||1463.18 Pero na guerra non fez ben / nen mal, que non quis i viir / con coita d’el-rei non servir, / pero mostra el ũa ren: / ... ||1488.3 e quero-vos logo mostrar razon, / que entendades que digo recado||1557.16 que de razões i mostrou / per que [l]hi troba[sse: non quis,||1668.3 mostrar vos quer’eu como vos vinguedes / del, que vos faz con mal dia viver||1668.10 mostrar-vos-ei gran dereit’a prender
4. v. pr. 'mostrarse, aparecer como'
1386.7 en outro dia, quando a fodi, / mostrou-xi-mi muito por voss’amiga

◆ IPr.: P3 mostra ~ amostra, P6 mostran||ICp.: P3 mostrava||IPt.: P3 mostrou ~ amostrou, P6 mostraron||IAp.: P3 mostrara||IFt.: P1 mostrarei ~ amostrarei, P3 mostrará ~ amostrará||IPp.: P3 mostraria||SPr.: P3 mostre ~ amostre, P5 mostredes||SPt.: P1 mostrasse, P3 mostrasse, P5 mostrassedes||SFt.: P1 mostrar, P3 mostrar ~ amostrar, P5 amostrardes||Imp.: P5 mostrade ~ amostrade