I. Edicións críticas: Nobiling (2007 [1907]: 84 [= LPGP 462]); Nunes (1973 [1928]: 159); Cohen (2003: 230); Littera (2016: I, 518).
II. Outras edicións: Monaci (1875: 134); Braga (1878: 65); Machado & Machado (1953: IV, 44); Domingues (1992: 41); Cohen (1996: 1).
III. Antoloxías: Alvar & Beltrán (1989: 264); Ferreiro & Martínez Pereiro (1996a: 98).
2 namorado] ua morado B 3 jaz] iam V; nós] uos B 5 quer] auer V; morrer] moirer B 7 morreria] moireria B 9 cavaleiro] cauɫro BV 14 nós] uos B 16 lealdade] l\e/aldade B
1 comigo] con migo Nobiling 2 muito namorado] muyt’enamorado Nobiling 4 pero] per’ Nunes; oj’] om. Nobiling; consigo] sigo Cohen : con sigo Nobiling 5 pesar del a ‘lguen] pesar d’ el [a] ạlguen Nobiling : pesar alguen Nunes, Cohen : pesar a ‘lguen Littera 11 pesar del a ‘lguen] pesar d’ el [a] ạlguen Nobiling : pesar alguen Nunes, Cohen : pesar a ‘lguen Littera 13 Lealmente] Lealment’ Nunes 15 dé] dê Nunes, Littera 17 pesar del a ‘lguen] pesar d’ el [a] ạlguen Nobiling : pesar alguen Nunes, Cohen : pesar a ‘lguen Littera
(I) Vinde todas comigo, ai amigas, ver un home moi namorado que xace aquí cabo de nós malferido: e aínda que el padece moitas coitas, non quere morrer para lle evitar o pesar por el a alguén que lle ten amor, mais el ama moito a alguén.
(II) Agora mesmo morrería el por causa das chagas se non fose o grande amor verdadeiro (prezade sempre amor de cabaleiro), pois el, certamente, porfía nisto: non quere morrer para lle evitar o pesar por el a alguén que lle ten amor, mais el ama moito a alguén.
(III) Lealmente ama Joan de Guilhade, e por nós todas lle sexa loado e Deus lle dea a recompensa, daquela por quen o fai, pois el certamente, con moi gran lealdade, non quere morrer para lle evitar o pesar por el a alguén que lle ten amor, mais el ama moito a alguén.
Esquema métrico: 10’a 10’b 10’b 10’a 11C 11C (= Tav 160:3)
Encontros vocálicos: 4 pero‿oj’; 13 lealmente‿ama
Nas cantigas trobadorescas aparece unha forma imperativa treide (< trahĭte) e o presente, con valor imperativo, treides (< trahĭtĭs) que son restos arcaicos da conxugación do verbo trahĕre, na súa forma clásica (despois substituído por *tragere > med. trager; véxase Ferreiro 1999: §220a). Fóra da cantiga 1471 (véxase nota aos vv. 4 e 16), treide e treides só se atesta noutras oito cantigas de amigo: 587.19, 679.3, 1161.6, 1289.1 e 6, 1297.1 e 4, 1299.2, 5, 7 e 10, 1302.1, 1303.2, 5 e 8. Alén da lírica profana, hai dúas ocorrencias de treides nas Cantigas de Santa Maria:
Ai, moller, treides oge mig’ a un logar (CSM 216.23).
E depois aa tornada, quando chegou a Carron,
hũa sa filla lle disse: «Treides, se Deus vos perdon,
albergar mais adeante a hũas choças que son
preto de nosso camỹo, e y podemos jazer» (CSM 278.24).
Na prosa só localizamos unha ocorrencia na Demanda do Santo Graal: Senhor, diss’el, pois treides migo (cfr. CGPA, s.v. treides).
Canto á crase a ‘lguen, algunhas voces cunha estrutura similar, isto é, cunha sílaba inicial /al/ ou /el/ (albergar, alguen, alvor, Elvira), poden sofrer aférese da vogal inicial, sempre despois de /a/, tónico ou átono: dira ‘lguen (73.19); Dona ‘Lvira (149.1); a ‘lvor (454.11); a ‘lguen (757.r1); a ‘lbergar (1474.17). E algo similar pode acontecer co artigo el- (cfr. nota a 51.1). Véxase nota a 6.4, 18.16, 51.1, 358.21, 878.1.
Nótese a lección muyt’enamorado de Nobiling, sen ningún apoio textual para a forma enamorar, inexistente no corpus trobadoresco profano.
A diferenza de Nunes, consideramos a presenza da forma adversativa e pero, frecuente na lingua dos trobadores. Con todo, como acontece noutras ocasións, sería posíbel neste caso considerar que as dúas conxuncións funcionan independentemente, cunha outra puntuación do texto:
e, pero oj’á muitas coitas consigo,
non quer morrer por non pesar d’el alguen / ...
Tanto Nobiling como Cohen (e Littera) practicaron a redución consigo > sigo, desconsiderando a sinalefa pero‿oj’, que permite a correcta contaxe métrica do verso.
Os editores dubidaron na fixación do refrán, por canto Nobiling introduce a necesaria preposición a que a sintaxe esixe, marcando a eliminación da primeira vogal de alguen, mentres Cohen e Littera, seguindo a suxestión de Nobiling, eliminan del para nivelar en 10 sílabas o verso, computando –é de supoñer– tamén como decasilábico o segundo verso do refrán pola posíbel sinalefa ama‿alguen. Pola súa parte, Nunes mantén a lección dos manuscritos, mais sen indicar a presenza da preposición a, tamén aparentemente ausente do texto de Cohen.
Obsérvese a orixinalidade guilhadiana coas metafóricas chagas de amor, que contrastan coas polisémicas e ambiguas chagas atestadas nunha cantiga de Afonso X (492.21, 23 e 26)
Resulta sorprendente que o verbo perfiar se documente unicamente nesta cantiga de Guilhade, xunto cunha cantiga dionisina (1558.13) e outra de Estevan da Guarda, onde este verbo aparece repetidamente, a carón das fórmulas xerais tomar / partir / filhar perfia.
As cantigas de Joan Garcia de Guilhade subministran numerosos exemplos de autonominatio, coa súa nominal inclusión dentro dos seus cantares. Véxase, tamén, 760.13, 762.11, 768.1, 772.17, 784.10.
A interdita sinalefa da copulativa e impide considerar a fixación dun outro texto con segmentación do adverbio lealmente (*Leal ment’e ama...), aínda que non se pode excluír a existencia do xogo nesta secuencia.