1123 [= RM 122,1]
Assanhou-s’o meu amigo

Assanhou-s’o meu amigo
a porque non guisei
como falasse comigo;
Deus-lo sabe, non ousei,
e por én, se quiser, ande
sanhud’e non mi-o demande:
quant’el quiser atant’ande
sanhud’e non mi-o demande.
Enviar quer’eu, velida,
a meu amigo que seja
en Santa Marta na ermida
migo led’e i me veja
se quiser, e, se non, ande
sanhud’e [non mi-o demande:
quant’el quiser atant’ande
sanhud’e non mi-o demande].
Depois-lo tiv’eu guisado
que s’el foi d’aqui sanhudo,
e atendi seu mandado
e non o vi, e perdudo
é comigo, e ala x’ande
sanhud’e [non mi-o demande:
quant’el quiser atant’ande
sanhud’e non mi-o demande].
Sei que non sab’a mia manha,
pois que m’enviar non quer
mandadeir’e xi m’assanha,
ca verra se m’eu quiser;
mais non quer’eu, e el ande
sanhud’e non me demande:
[quant’el quiser atant’ande
sanhud’e non mi-o demande].
 
 
 
 
5
 
 
 
 
10
 
 
 
 
15
 
 
 
 
20
 
 
 
 
25
 
 
 
 
30
 
 

Manuscrits


B 1120bis, V 712

Éditions


I. Edicións críticas: Nunes (1973 [1928]: 320-321 [= LPGP 802-803]); Cohena (2003: 352); Littera (2016: II, 330-331); Cohenb (2016b: 13).
II. Outras edicións: Monaci (1875: 251); Braga (1878: 136); Machado & Machado (1956: V, 181-182); Montero Santalha (2004).
III. Antoloxías: Álvarez Blázquez (1975: 183-184).

Variantes manuscrites


1 Assanhou-s’o] Assanhoussꝯ B   7 quant’el] qn̄ tel V   8 mi-o] meo B : me V   13 quiser] qser V   17 Depoylo tiueu grisado V   25 manha] manho B   27 mandadeir’e] mandadey\re/  28 verra] veira B   29 e el ande] eclande V

Variantes éditoriales


Na edición de 2016, Rip Cohen presenta esta composición disposta en versos longos, cunha estrutura métrica 15’a 15’a 15’B 15’B.

4 Deus-lo sab’, e] Deu-lo sabe Nunes, Cohena, Cohenb   12 me] mi Nunes   17 Depois-lo] Depoi-lo Nunes : Depoilo Cohena, Cohenb : Depoi’lo Littera   21 comigo] comigu’ Nunes   24 e non mi-o] e e non me Nunes   27 mandadeir’e xi m’assanha] mandad’e re-xi-m’assanha Nunes   28 ca] cá Littera   30 sanhud’e] sanhude e Nunes; me] mi-o Nunes : mho Cohena, Cohenb : mi o Littera   32 mi-o] me Nunes

Paraphrase


(I) Enfadouse moito o meu amigo comigo porque non procurei como falase comigo; sábeo Deus, non ousei, e por iso, se quixer, ande irado e non mo reclame: ande irado tanto canto quixer e non mo reclame.

(II) Quero mandar eu, belida, a meu amigo que estea ledo comigo en Santa Marta, na ermida, e que alí me vexa se quixer, e, se non, ande irado e non mo reclame: ande irado tanto canto quixer e non mo reclame.

(III) Despois de que o tiven todo disposto, porque el se foi de aquí irado, esperei polo seu mandado, e non o vin, e inimizado está comigo, e alá ande irado e non mo reclame: ande irado tanto canto quixer e non mo reclame.

(IV) Sei que non coñece o meu carácter, xa que non quere enviarme recadeiro e enfádase moito comigo, porque virá se eu quixer; mais eu non quero, e ande el irado e non mo reclame: ande irado tanto canto quixer e non mo reclame.

Métrique


Esquema métrico: 7’a 7b 7’a 7b 7’c 7’C 7’C 7’C (I, IV [= RM 105:3]) + 7’a 7’b 7’a 7’b 7’c 7’C 7’C 7’C (II-III [= RM 105:4])

Encontros vocálicos: 6 mi͜-o; 8 mi͜-o; 9 En·vi·ar; 11 naermida; 14 mi͜-o; 16 mi͜-o; 21 comigo,e; 22 mi͜-o; 24 mi͜-o; 26 en·vi·ar; 32 mi͜-o

Notes


Texte
  • *

    Ao longo da cantiga a palabra rimante ande repítese no 5º verso das estrofas, así como no segundo verso do refrán.

  • 3

    Neste texto rexístrase o pretérito de subxuntivo falasse con valor de pospretérito (‘falaría’). No corpus das cantigas profanas, existen casos similares deste uso verbal:

    ca me jurou que nunca se ja de mí partisse (345.7);

    O que jurava que me non visse 
    por non seer todo quant’el disse,
    par Deus, donas, aqui [é ja!] (653.7).

    Ca preit’avia comigo,
    ergo se fosse coitado
    de morte, que se veesse 
    o máis cedo que podesse
    (711.r1).

    Vistes vós, amiga, meu amigo,
    que jurava que sempre fezesse
    todo por mí quanto lh’eu dissesse? (790.2);

    ca mi jurou que se non partisse 
    d’aqui, e foi-se sen meu mandado (790.9).

    mais sei que, des i,
    tanto [so]fresse com’eu sofr’aqui: / ... (859.13).

    De calquera xeito, na literatura coeva documéntanse máis ocorrencias deste uso, por exemplo, na Crónica Troiana:

    Depoys que el rrey Leomedón achou seu sobriño morto, prometeu que nũca entrasse en Troya, se o nõ vĩgasse (...) Sabede que, cõmoquer que era moyto ardido, en tal gisa foy desmayado que nõ soubo que fezesse, nẽ soubo de ssy tomar cõsello (Lorenzo 1985: 224-225).

    Tamén na Crónica Geral d’Espanha de 1344 se pode ver o mesmo uso:

    E, despois que lhe todo ouve dito, rogoulhe que a conselhasse como fezesse em tal coyta como esta (Cintra 1954: II, 306).

  • 4

    A secuencia <s-l> (e <r-l>), en que está implicada a forma arcaica lo(s) ~ la(s) do pronome identificador, debe ser lida como [l] no encontro con certos vocábulos acabados en -s (ou -r), con independencia de que a grafía presente a forma máis antiga ou non (véxase tamén nota a 83.21 e 139.2). Na lingua medieval, e no corpus trobadoresco profano máis en concreto, o pronome identificador sofre asimilación fonética xeral cos pronomes átonos nós, nos, vós, vos e lhes, así como co indefinido todos e coas preposicións por ~ per, des e tras e cos adverbios alhur e depois (véxase nota ao v. 17), xunto con mais e pois (adverbios e/ou conxuncións); polo contrario, coas formas verbais acabadas en -r ou -s a representación da asimilación é vacilante. Para alén destes fenómenos asimilativos máis ou menos sistemáticos que chegan na lingua oral até hoxe, na lingua trobadoresca tamén aparecen outras asimilacións con formas adverbiais e conxuntivas alén de mais e pois (véxase nota a 331.7), con formas pronominais diferentes das citadas (véxase nota a 334.4), con algúns substantivos (véxase nota a 25.16) e, finalmente, co adxectivo melhor (véxase nota a 185.8) e mais con algúns participios plurais (véxase nota a 960.24).

    En calquera caso, alén de despois-lo / depoi-lo (véxase nota ao v. 17), achamos outras diverxencias nos manuscritos, onde se detecta a preferencia de A (e N) por unha representación arcaizante: pois-la vir A vs. poila vi B (136.19), pois-la vi A vs. poila vi B (174.18), Deus-lo sabe A vs. Deu-lo sabe B (177.3), pois-la A vs. poila B (275bis.8), Deus-la fezo A vs. Deu-la fez B (277.17), mais-lo poder ja non é meu A vs. mai-lo poder ja non é meu BB’V (901.10), bẽeiga Deus-la sennor A vs. beenga Deus a senhor B’V (901.26), miraremos-las ondas! N vs. miraremo-las ondas BV (1297.r). Mais tamén se rexistra variación inversa ou diverxencias dentro do mesmo cancioneiro: poi-la cinta achei B’V vs. pois-la cint’achei B (48.14), Deu-los leix(e) A vs. Deus-los leix(e) B (83.21, 199.33), sode-la mellor / dona A vs. sodes a melhor / dona B (217.10), Mai-la mesura A vs. Mais a mesura B (217.15). Cfr. nota a 965.11.

  • 11

    Nova alusión de Pero de Berdia (véxase UC 1120 e 1121) á ermida da parroquia de Berdía, pertencente ao concello de Santiago de Compostela.

  • 17

    Para alén do que acontece con mais e pois, obsérvese como o adverbio depois pode aparecer con asimilación fonética co pronome identificador (tamén en 331.7), igual que alhur ou a conxunción macar, feito que tamén se rexistra nas Cantigas de Santa Maria: Depoi-lo Emperador se foi (CSM 5.33); maca-lo encobrir queiran (CSM 188.6). Véxase nota a 25.10. En calquera caso, reaparece a grafía arcaizante, tal como xa acontece con Deus-lo no v. 4 desta mesma cantiga.

  • 30

    No segundo verso do refrán da estrofa IV (sanhud’e non me demande) aparece unha leve variación expresiva –nivelada nas precedentes edicións– a respecto das anteriores ocorrencias do refrán (mi-o). Cfr. nota a 27.4.

Rechercher
    Aucun résultat trouvé

    Nous utilisons des cookies de tiers à des fins analytiques pour pouvoir connaître les habitudes de navigation (par exemple, les pages visitées). N'oubliez pas que si vous acceptez les cookies de tiers, vous devrez les exclure des options de votre navigateur ou du système proposé par des tiers.
    Cliquez sur le bouton correspondant pour accepter ou rejeter les cookies :

    ParamètresAccepter