775 [= RM 70,23]

Fez meu amigo, amigas, seu cantar

Joan Garcia de Guilhade

Notas

Texto

• 3

  Enfinta ‘finximento, engano, presunción’ é voz case exclusiva da lírica profana (véxase CGPA, s.v. enfinta, emfimta).

• 5-6

  Enténdase: ‘mais eu sei ben por quen foi feito o cantar, e o cantar valería (sería recompensado o autor) se se dese esa ocasión’.

• 8

  As leccións <cuna> B e <çuna> V deben ser interpretadas como cima, formando parte da expresión, non documentada no corpus trobadoresco, seer na cima de, que ten de significar ‘entender, comprender’ a partir dun sentido orixinario de ‘estar no final’, xa que cima ‘final’ está ben atestado na prosa (CGPA, s.v. çima) e mais na lírica galego-portuguesa (véxase Glosario, s.v. cima). Se así for, é desnecesaria a emenda proposta por Rodrigues Lapa: logo lh’eu foi na cima dar razon (1982: 169-170).

  Por outra banda, foi é a forma xeral de P3 de pretérito de seer (e de ir), mais tamén aparece como forma de P1, tal como acontece neste verso: a pesar de que en xeral se estabelece unha oposición P1 / P3, fui (< fŭī) / foi (< fŭĭt), pola acción metafónica de -ī final nalgúns pretéritos fortes (cfr. tamén fiz vs. fez, sive vs. seve, tive vs. teve etc.), foi pode ser tamén resultado de P1, o mesmo que fui aparece esporadicamente como forma de P3 (sen efecto metafónico, por tanto, ou con xeneralización analóxica de unha ou outra persoa).

• 9

  Os manuscritos presentan a lección quen ... que, que resulta anómala na expresión e no contexto da cantiga. A opción de Nobiling foi nivelar as dúas formas a prol de que, mentres que Nunes e Cohen (e Littera) estabelecen nos dous casos a forma quen, a solución máis acaída do punto de vista semántico, e tamén paleográfico, pola facilidade de omisión da consonante nasal perante outra nasal (quen non / que non).

• 14

  A substitución da palabra rimante dos códices (<bē> BV) por quen, xa realizada nas edicións anteriores non levanta dúbidas, a partir dun erro de copia condicionado polo v. 15.

  Un problema ben diferente é o verso no seu conxunto, que algúns editores adaptaron a partir da lección manuscrita: como foy feyt’, e entendí por quen (?) (Nobiling), como foi feito, ben come por quen (Cohen). No entanto, numerosos contextos de ben como/come demostran que é unha fórmula conxuntiva equivalente a como (véxase Glosario, s.v. ben, como), tamén documentada nas Cantigas de Santa Maria, de modo que non resulta necesario modificar a lección ofrecida polos apógrafos italianos. Enténdase, pois: ‘No cantar eu entendín moi ben como foi feito e por quen’.