I. Edicións críticas: Nunes (1972 [1932]: 501-502 [= LPGP 632-633]); Fernández Graña (1994: 108); Littera (2016: II, 112).
II. Outras edicións: Monaci (1875: 293); Braga (1878: 160-161); Machado & Machado (1956: V, 361-362); Montero Santalha (2004); Pardo de Neyra (2005: 74-75); Celeiro Álvarez (2021: 109).
III. Antoloxías: Ferreiro & Martínez Pereiro (1996b: 134).
2 terra] teira B; quitei] quirey V 3 u] On B : ou V 6 ren] irē B 7 Deus] Deu B 8 Sandec’, e] Sendeçe B 9 amigos] amigus V 11 -vos] Vos B : uos V; sofrer] sof̃er V 12 sempr’a] sēpe B : senp̃ V 13 quanto] qn̄to V; parti] ꝑty B 16 tod’aquesto] Cedaq̅ste B : todaq̅ste V 23 Deus] des V; rogarei] irogarey B 26 al] (d) al B
8 Sandec’, e devi’a perder] Sandice devia perder Nunes : Sandece devia perder Fernández Graña : Sandec’, e devia perder Littera 11 vos máis] vos, mays Nunes; non no] non’o Littera 12 cuido sempr’a tornar] cuydo sempre tornar Nunes 14 sandic’, e devi’a perder] sandice devia perder Nunes : sandic’, e devia perder Fernández Graña : Sandec’, e devia perder Littera 15-16 ca non outr’aver; / tod’aquesto] ca non outr’aver / ced’aqueste Fernández Graña 20 bõa] boa Fernández Graña 22 Mais quen me podia valer] Quen me pod[er]ia valer Nunes, Fernández Graña, Littera 27 m’] mi Nunes
(I) Deus, e en que estaba pensando cando me fun da terra onde vin a miña señora? Fixen un mal negocio por me atrever a facer iso, porque sei que non podo vivir de forma ningunha se non a vexo: Deus, e que pensei que facía?
(II) Unha loucura, e debía saír prexudicado, amigos, por canto tentei afastarme de alí; e direivos máis: non o podo soportar e penso sempre en tornar alí e fixen, por canto me afastei de alí, unha loucura, e debía perder (III) o corpo (a vida) e non outro ben que teña; todo isto eu o busquei moi ben e heino de lamentar, pois sei que polo que fixen non podo vivir, e así é que, certamente, perderei o corpo (a vida) e non outro ben que teña.
(IV) Mais quen me podía valer agás Deus, a quen rogarei que dispoña as cousas para eu ir, e irei cedo a onde a vin para vela, pois non sei amar tanto outra cousa; e se El non me dispuxese isto, quen me podería valer?
Esquema métrico: 4 x 8a 8b 8b 8a 8c 8c 8a (= RM 161:261)
Encontros vocálicos: 15 mi͜-o
Obsérvese o artificio da repetición do verso primeiro e último de cada estrofa (cunha mínima variación sandece / sandice nos vv. 8/14 e de maior alcance nos vv. 22/28), chamada tradicionalmente cançon redonda, mais que, na realidade, non se corresponde coa técnica provenzal así denominada –utilizada na cantiga 430, de Bonifacio Calvo (véxase Gonçalves 2016 [2001]).
A interpretación das secuencias do tipo <deuia>, <auia>, <ouuera> + infinitivo como devi’a, avi’a, ouver’a + infinitivo vén determinada non só polo feito de a presenza da preposición a ser maioritaria nestas perífrases (véxase Glosario, s.v. aver, dever), mais tamén pola concorrencia das leccións <deuia> A / <deuia a> B (128.22 e 28, 386.13), <ouuera> A / <ouu’a a> (70.13) ~ <ouuera a> B (129.23), que indican a real crase coa preposición nas leccións do Cancioneiro da Ajuda nesas pasaxes. É por isto que segmentamos devi’a perder (tamén no v. 14), a diferenza de Nunes, Fernández Graña e Littera.
Obsérvese a variación sandece / sandice, formas concorrentes nos usos trobadorescos por máis que a primeira forma sexa máis frecuente en A e a segunda, en BV. Porén, Littera, de acordo coa igualación expresiva do primeiro e último verso de cada estrofa (véxase v. 22), nivela tamén estas variantes en prol de sandece.
É relativamente frecuente no Cancioneiro da Vaticana a presenza da terminación -us en voces en que é xeral a terminación -os (<amigus>); na realidade, esta grafía aparece case exclusivamente en formas verbais de P4 e nomes masculinos plurais. A súa esporádica presenza, limitada aos apógrafos italianos, mostra que é produto do desenvolvemento da abreviatura <9> en posición final, abreviatura herdada do latín, onde funcionaba como desinencia de nominativo nos nomes da segunda declinación, rematados en -us.
Nótese a tmese métrica de tipo simple, en que o verso segmenta a base verbal e o clítico, que pasa para o verso seguinte (direi-/-vos). Tal segmentación versal volve aparecer en 123.24-25, 142.30-31, 430.10-11, 476.10-11, 1229.1-2, 1445.20-21, 1476.3-4 e 1543.14-15. Véxase nota a 14.22-23, 37.18-19, 482.1-2, 1542.3-4.
A puntuación de Nunes afasta máis de direi e lígao a posso sofrer, situación posíbel desde o punto de vista do sentido; non obstante, existe no corpus outro contexto similar en que máis é asociado inevitabelmente a direi-vos: direi-vos máis: / lá con Joan Garcia baratade (1432.13).
Sería posíbel a segmentación da copulativa e en sandice, tal como propón Fernández Graña; porén, a simetría co v. 8 supón unha contraindicación para esa operación ecdótica. No caso de Littera, a deglutinación de e foi realizada nos dous versos.
A carencia de puntuación fai incomprensíbel o período na edición de Fernández Graña.
A pesar da simetría compositiva, repárese na leve variación estilítica introducida nos versos inicial e final desta estrofa, en liña con outras variacións en cantigas con este artificio (véxase, por exemplo, as cantigas 513 ou 1062). Esta diferente formulación, de teor similar á de moitos refráns, foi, non obstante, apagada en todas as edicións.
Fem servir cookies de tercers amb finalitats analítiques per poder conèixer els hàbits de navegació (per exemple, les pàgines visitades). Tingueu en compte que, si accepteu les cookies de tercers, haureu d'eliminar-les de les opcions del navegador o del sistema ofert per tercers.
Feu clic al botó corresponent per acceptar o rebutjar les cookies: