181 [= RM 125,25]

Moir’eu e praz-me, si Deus me perdon

Pero Garcia Burgales

Notas

Texto

• 7

  Resulta sorprendente a reiterada aparición de verei en A, con crase vocálica a partir da forma precedente veerei e coa conseguinte hipometría versal, que a trisilábica forma veerei de B evita. En calquera caso, en B (e V) percíbese, con relación a A, unha maior tendencia á utilización de formas gráficas máis arcaicas de seer e veer no relativo á conservación de hiatos gráficos en posición pretónica: Tan vil vos serei [<seerei> B] de pagar (90.15), ca nunca vira, nen vi, nen verei [<ueerei> B] (178.6), u veran [<ueeram> B] ela que tan muito val (195.36) o entender máis como seria [<seeria> B] (236.7), ben vera [<ueera> B] que cab’ela non son ren (305.9), meu ben seria <seeria> B, <seeria> V]; mais non llo direi (996.15) etc.

• 13

  Mantemos a lección de AB coa forma do, a pesar de que a fórmula habitual neste tipo de construcións de relativo é coa preposición de sen presenza do artigo (de que moiro). A fórmula presente neste verso (do que moiro) refírese, pois, a ‘todo aquilo que lle causa a morte’.

• 21

  O texto do Cancioneiro da Biblioteca Nacional é totalmente diverxente da lección de A: por én mi praz por aquesto que sei.

• 26

  Un dos motivos desta cantiga, expresado reiteradamente no refrán, é o desexo que o namorado ten de ver o seu lume e o seu ben antes de morrer por causa da coita. Os vv. 25-26 están formulados de forma que anuncian unha aclaración sobre o ben desexado, que é explicitado no v. 27: é mia senhor.

  Agora ben, cinguíndonos ao texto de B, único manuscrito que transmite a estrofa IV, a edición destes versos sería a seguinte:
            E quero-vos ora desenganar
            qual ést’o ben que eu queria aver:
  ​​​​​​​          é mia sennor, do mui bon parecer...

  Certamente, a identificación do ben desexado coa propia amada e o emprego do verbo aver para a expresión de tal desexo, supón unha formulación poética interesante. Porén, tal identificación sería un caso moi raro, por non dicir único, fronte aos numerosos casos en que se rexistra a fórmula con preposición de ou con posesivo (aver ben de mia senhor, aver ben da dona, aver ben de vós, aver vosso ben etc.).

  É por iso que, tendo en conta, por un lado, a frecuente confusión entre os verbos aver e veer (véxase nota a 66.31), e por outro a relativa frecuencia da expresión veer ben, consideramos que tería lóxica emendar a lección aver do manuscrito para veer e editar o ben que queria veer, prescindindo do pronome eu por razóns métricas (así o fai Rios Milhám).

  Formulacións parecidas en que o substantivo ben se pode entender como referido á propia dama e se utiliza co verbo veer encontrámolas no descordo de Nun’Eanes Cerzeo: 

  ​​​​​​​          pero das terras averei soidade,
  ​​​​​​​          de que m’ora ei a partir despagado,
  ​​​​​​​          e sempr’i tornará o meu cuidado
  ​​​​​​​          por quanto ben vi eu en elas ja (108.18).

  E tamén en cantigas en que o termo ben pode ser interpretado simultaneamente como adverbio ou como substantivo, referido á dama. Así nos versos finais de UC 388 de Joan Garcia de Guilhade:

  ​​​​​​​          ja Deus nunca me perdon
  ​​​​​​​          se ben vejo nen se ben ei;
  ​​​​​​​          se me Deus ajudar
  ​​​​​​​          e me cedo quiser tornar
  ​​​​​​​          u eu ben vi, ben veerei (vv. 17-21).

  Ou na cantiga UC 947 de Joan Airas de Santiago:

  ​​​​​​​          e dizen que non vejo ben, senhor,
  ​​​​​​​          e verdad’é, seed’én sabedor,
  ​​​​​​​          u eu alhur sen vós ei de viver (vv. 8-10).

  Con todo, nestas mesmas cantigas dáse un xogo poético entre as expresións aver ben e veer ben que, alén da proximidade fonética, parece estabelecer unha equivalencia de significado, pois ver o ben máis desexado, a dama, equivale a ter ben. Así o ocorre en UC 947, onde guarir sen vós, isto é, non ver a dama, equivale a non aver ben:

  ​​​​​​​          Dizen, senhor, que non ei eu poder
  ​​​​​​​          de veer ben, e, por vos non mentir,
  ​​​​​​​          gran verdad’é, quand’eu alhur guarir
  ​​​​​​​          ei sen vós, que non posso ben aver (vv. 1-4).

  E tamén nos versos finais de UC 388 antes citados: 

  ​​​​​​​          ja Deus nunca me perdon
            se ben vejo nen se ben ei.

  Neste marco, pódese manter o verbo aver presente no manuscrito, interpretando que o ben que quere ter (aver) antes de morrer é poder ver a súa señora, polo que encaixaría perfectamente co desexo expresado no refrán.