561 [= RM 25,15]
Amor fez a mí amar

Amor fez a amar,
gran temp’á, ũa molher
que meu mal quis sempr’e quer
e me quis e quer matar,
e ben o pod’acabar,
pois end’o poder oer;
mais Deus, que sab’a sobeja
coita que m’ela , veja
como vivo tan coitado:
El mi ponha i recado.
Tal molher mi fez Amor
amar que ben des enton
non mi deu se coita non,
e do mal sempr’o peior;
por end’a Nostro Senhor
rog’eu mui de coraçon
que El m’ajude a tan forte
coita, que par m’é de morte,
e ao gran mal sobejo
con que m’oj’eu morrer vejo.
A min fez gran ben querer
Amor ũa molher tal
que sempre quis o meu mal
e a que praz d’eu morrer,
e, pois que o quer fazer,
non poss’eu fazer i al;
mais Deus, que sab’o gran torto
que mi ten, mi conorto
a este mal sen mesura,
que tanto comigo dura.
Amor fez a min gran ben
querer tal molher, ond’ei
sempre mal e averei,
ca en tal coita me ten
que non ei força nen sén;
por én rog’e rogarei
a Deus, que sabe que vivo
en tal mal e tan esquivo,
que mi quera dar guarida
de mort’ou de melhor vida.
 
 
 
 
5
 
 
 
 
10
 
 
 
 
15
 
 
 
 
20
 
 
 
 
25
 
 
 
 
30
 
 
 
 
35
 
 
 
 
40

Manuscrits


B 544, V 147

Edicions


I. Edicións críticas: Lang (1972 [1894]: 57-58 [= LPGP 182-183]); Nunes (1972 [1932]: 186-188); Littera (2016: I, 205-206).
II. Outras edicións: Moura (1847: 101-104); Monaci (1875: 61); Braga (1878: 30); Machado & Machado (1952: III, 147-148); Júdice (1997: 140-141); Montero Santalha (2004).
III. Antoloxías: De la Iglesia (1886: II, 171-172); Pimpão (1942: 49-50); Oliveira & Machado (1959: 51-52); Torres (1977: 230-231).

Variants manuscrites


1 mí] mj̄ V   17 ajude] auide V   20 morrer] moirer B   24 morrer] moirer B   28 conorto] conorco B   33 averei] auey B   35 non ei] nō ey eu BV   36 rogarei] roguarey B

Variants editorials


1 mí] mim Lang, Littera : min Nunes   6 oer] ouver Lang : houver Littera   17 ajude a tan] ajud(e) a tan Nunes : ajud’em atam Lang, Littera   28 dé] dê Lang, Nunes, Littera   39 quera] queira Lang, Nunes, Littera   40 de] dê Lang 

Paràfrasi


(I) Amor fíxome amar, hai xa moito tempo, unha muller que sempre quixo e quere o meu mal e quixo e quere matarme, e ben pode levalo a cabo, desde que houber o poder para iso; mais Deus, que coñece a coita excesiva que me ela dá, vexa como vivo tan coitado: El me dea a solución a iso.

(II) Tal muller me fixo amar Amor que desde entón non me deu máis que coita e do mal sempre o peor; por iso a Noso Señor lle rogo eu moi de corazón que El me axude contra tan gran coita, que me é igual á morte, e contra o gran mal sen medida con que hoxe me vexo morrer.

(III) A min Amor fíxome amar unha muller tal que sempre quixo o meu mal e a quen lle prace que eu morra, e, xa que o quere facer, non podo eu facer outra cousa respecto a iso; mais Deus, que sabe a grande inxustiza que (Amor) comete comigo, me dea conforto para este mal sen medida que tanto me dura.

(IV) Amor fíxome amar tal muller de quen me vén e me virá mal, pois en tal coita me ten que non teño forza nin siso; por iso rogarei a Deus, que sabe que vivo en tal mal e tan duro, que me quererá dar a salvación da morte ou unha mellor vida.

Mètrica


Esquema métrico: 4 x 7a 7b 7b 7a 7a 7b 7’c 7’c 7’d 7’d (= RM 135:1)

Encontros vocálicos: 17 ajudea

Notes


Text
  • *

    Esta cantiga mostra intertextualidade (alusiva) con Airas Nunes, na cantiga 867 (con dúas versións: 867a e 867b), cunha citación exordial explícita feita polo trobador compostelán (véxase Gonçalves 2016 [1992]: 232).

  • 6

    O radical xeral para os tempos de pretérito de aver é ouv-, como resultado da metátese de wau e fricativización de -b- a partir do radical latino habu-. Ora ben, -b- intervocálico tamén pode desaparecer (Ferreiro 1999: §54c), como mostran diversos resultados que proban esta evolución diverxente nos tempos de pretérito de aver. Para alén de ouer (10.18), así acontece coas formas oer, oera e oesse presentes no corpus, sempre a partir das leccións dos apógrafos italianos, por o Cancioneiro da Ajuda sempre presentar a forma ouver (e afíns): se mi-o logo a tolher oer / mia vezinha (11.27), se vos eu oesse desamor (23.13), mentr’eu vosso desamor oer (23.32), pois eu esto feito oer (29.19), mentr’oer esta senhor que oj’ei (38.9), U lhi conven, oera de tornar (45.8), quand’eu de vós oer / desamor (46.23), pois que lh’esto feit’oer (96.8), quen vos oer a desejar (107.18), farei eu por vós quanto fazer oer (725.26), poi-la dona seu amig’oer (759.15), pois eu oer / por mia senhor mort’a prender (1064.13). A estas ocorrencias aínda hai que lles acrecentar aqueloutras en que os apógrafos italianos presentan esta variante fronte ao resultado maioritario en A: 66.15 (ouvesse A vs. oess(e) B); 64.465.22, 68.11, 81.18, 141.6 (ouver A vs. oer B); 363.16 (ouver A vs. oer BV). Véxase tamén notas a 10.18 e 372.4. Cfr. notas a 130.23 e 534.4. Véxase Ferreiro (2016a: 119-127).

  • 17

    Tanto Lang como Littera emendaron a construción de BV e substituíron a preposición a pola preposición en.

  • 28

    A forma conorto constitúe outro provenzalismo, máis utilizado na poesía profana do que a variante patrimonial conforto. Véxase nota a 624.16.

  • 35

    É necesaria a expunción de eu para a correcta medida do verso: a súa presenza é produto dunha probábel adición espuria, que se rexistra con relativa frecuecia nos apógrafos italianos (B vs. A: 74.5, 85.16, 177.9, 282.10, 306.9; BV vs. A: 420.14 e 17; V vs. B: 1597.1), mais tamén, por exemplo, nunha ocasión en A (vs. B), en 228.7.

  • 39

    Mantemos a forma quera da lección manuscrita por se tratar da forma etimolóxica do presente subxuntivo de querer (< quaeram, quaeras etc.), forma minoritaria con presenza indubitábel na lingua medieval e no corpus poético trobadoresco. Cfr. nota a 73.16.

Cercar
    No s'ha trobat cap resultat

    Fem servir cookies de tercers amb finalitats analítiques per poder conèixer els hàbits de navegació (per exemple, les pàgines visitades). Tingueu en compte que, si accepteu les cookies de tercers, haureu d'eliminar-les de les opcions del navegador o del sistema ofert per tercers.
    Feu clic al botó corresponent per acceptar o rebutjar les cookies:

    ConfiguracionsAcceptar