Esta outra cantiga fez a un cavaleiro que foi cativo, e deu por se quitar maior aver que pôde, que tiinhan os omees que non valia el tanto.
I. Edicións críticas: Bertolucci Pizzorusso (1992 [1963]: 129); Lapa (1970 [1965]: 437 [= LPGP 661-662]); Lagares (2000: 159 [rúbrica]); Lopes (2002: 310); Littera (2016: II, 138-139).
II. Outras edicións: Monaci (1875: 331); Braga (1878: 182); Machado & Machado (1958: VI, 95-96).
III. Antoloxías: Tavares & Miranda (1987: 245-246).
Rúbrica: deu] den B
Texto:
4 mercou] merou V 8 soub’el] sobel B 12 queira] q̄rra V 14 que] pe que B : pe q̄ V 20 non quer] nono quer B : nono q̄r V 21 mercou] m’çou V
Rúbrica: pôde] pode Lagares; tiinhan] tinham Lopes, Littera; omees] omẽes Lapa : homes Lopes, Littera
Texto:
11 prês i] por sy Bertolucci Pizzorusso 12 queira] querrá Bertolucci Pizzorusso 20 non] non o Lapa : nõn’o Lopes 21 caber] saber Lapa, Lopes
Fixo esta cantiga a un cabaleiro que estaba cativo dos mouros e que deu para a súa liberación a maior cantidade de diñeiro que puido, tal que pensaban todos os homes que el non valía tanto.
(I) Comprouse un cabaleiro para se liberar do cativeiro de Xaén onde xacía preso, e custou pouco; mais non mercou ben, antes penso que fixo un mal negocio, porque deu por si máis do que vale e penso que obrou moi mal.
(II) Tan pouco soubo el de comerciar que eu nunca vin quen soubese tan pouco, porque se libertou con esa compra e caeu por iso nun grande engano, porque, aínda que se queira vender de novo, xa nunca poderá valer a metade do que pagou por si.
(III) El tivo un desexo tan grande de se comprar que non se coidou de comprar mal e fixo peor porque antes non se aconsellou, pois agora a súa muller di que non quere aceptar esta compra, xa que el tan mal mercou.
Esquema métrico: 3 x 8a 8b 8a 8b 8c 8c 8b (= RM 101:53)
Téñase en conta que Xaén foi unha importante e próspera cidade no territorio musulmán da Península Ibérica, até a súa conquista (1246) por Fernando III.
Fronte ao resultado meo (só en 278.5), na poesía profana a forma meio ‘metade’ (< medium) é transmitida sempre por BV, a funcionar como substantivo ou como adxectivo anteposto, o mesmo que forma parte da loc. prep. en/(e)no meio de (456.4 e 6, 489.14, 1030.14, 1473.9, 1631.13 etc.).
No relativo ao porque achegado en BV, nótese como a sintaxe e o sentido confirman a necesidade da expunción de por, que, como outros elementos idiomáticos en xeral de escaso corpo fonético, se introducen por veces no proceso de transmisión textual.
A métrica (e a presenza do CD este mercado) suxire que é adventicio o pronome o no verso, que suporía, ademais, un raro redobramento do CD. A presenza espuria deste pronome por erros de transmisión pode verse noutros contextos ao longo do corpus das cantigas profanas: 423.4 (V), 593.16 (BV), 776.15 (BV), 1029.7 e 13 (BV), 1374.4 (BV).
O verbo caber ‘admitir, aceptar’, acepción axeitada para este contexto, foi pertinazmente substituído por saber nesta e noutras cantigas por varios editores (véxase 32.27, 827.10, 1126.17, 1583.27, 1671.17), a pesar da existencia desta acepción nas Cantigas de Santa Maria, por exemplo (véxase Mettmann 1959-1972: IV, s.v. caber). Véxase, tamén, González González (2006: s.v. cabelo).
Anterior
