I. Edicións críticas: Nunes (1972 [1932]: 55-56 [= LPGP 158-159]); Paredesa (2001: 155); Paredesb (2010a: 135); Littera (2016: I, 86).
II. Outras edicións: Molteni (1880: 155); Machado & Machado (1950: II, 323-324); Paredes (2010b: 106-107); Paredes (2010c: 75-76); Rios Milhám (2018b: III, 465).
III. Antoloxías: Tavares (1943 [1923]: 31-32); Tavares (1961: 12-13); Montoya (1988: 310); Alvar & Beltrán (1989: 188-189); Sansone (1990: 204); Alvar & Talens (2009: 446).
9 ela] ella B 11 doer] deer B 14 vos] uos B
2 ma] mha Nunes : mia Paredesa, Paredesb, Littera 3 porque] e que Nunes 6 mui] om. Nunes 7 logo e] log’e Littera; [m’end’ar]] [mais] Nunes, Paredesa, Paredesb; vĩir] viir Nunes, Paredesa, Paredesb, Littera 9 ela] ella Nunes 10 ‘n] om. Nunes, Paredesa, Paredesb 17 de[s]] de Paredesa, Paredesb
(I) Xa que agora vou ter que me afastar da miña señora moi amada, e porque me fai perder a razón, cando me tiver que separar dela heille dicir, no intre en que me despida dela: «Con moito gusto me iría canto antes e nunca máis volvería».
(II) Xa que me fai sufrir unha coita tal cal a que eu sempre sufrín por ela, desde aquel día en que a vin, e non quere ter dó de min, por iso heille dicir isto: «Morro eu e morro por alguén, e nunca vos direi máis ao respecto».
(III) E xa nunca eu verei nada que me agrade con estes meus ollos desde que non a vexa, por Deus!, e coa coita que terei, chorando, direille así: «Morro porque non vexo aquí a dona que eu vin para mal de min.
Esquema métrico: 3 x 8a 8b 8b 8a 8c 8c 8c (= RM 164:1)
Encontros vocálicos: 6 que·ri·a‿ir
Esta composición de Afonso X, tal como sinalou Lopes (2012), presenta en cadansúa estrofa citacións doutras cantigas de amor de trobadores contemporáneos (I Joan Soarez Coelho; II Estevan Soarez Coelho; III Joan García de Guilhade e/ou Pero d’Armea).
Por moito que mia sexa a forma xeral para o pronome posesivo feminino (átono), a variante ma tamén é perfectamente lexítima, e como tal debe ser respectada (véxase tamén 104.18).
Estes dous versos afonsinos son eco directo do refrán dunha cantiga de Soarez Coelho:
[d]e mui bon grado querria a un logar ir
e nunca m’end’ar viir (268.4-5).
Deste modo, tal como estabeleceu a edición de Littera, o verso de Soarez Coelho serve para reintegrar as dúas sílabas ausentes no verso afonsino (m’end’ar), que tradicionalmente fora completado con máis. Por outra parte, expunción de mui realizada por Nunes é inxustificada, pois deberá ser considerada a sinalefa queria‿ir.
Nótese a grafía <ll> en <ella>, que, alén de se rexistrar en múltiplas ocorrencias de nulho nos apógrafos italianos (especialmente en B) en vez de <lh>, só se acha de forma esporádica como grafía etimolóxica en voces con /l/ procedente, en xeral, da xeminada latina (ali, bailada, castelo, cavalo –e cavaleiro–, esmola, querelar, Varela, vassalo, Vilanansur etc., con especial incidencia en ela, aquela e ele/s), moi esporadicamente na forma do pronome el (e mais do artigo el-) (véxase nota a 637.2), nalgunha asimilación do artigo ou do pronome (véxase notas a 6.32 e 918.11) e, finalmente, en voces co secuencia fonética [ɾl], que é transmitida sistematicamente en BV coa grafía <rll> (véxase nota a 392.9).
A lección <diã> implica unha interpretación dia’n (cfr. dia, con omisión da preposición, en Nunes e Paredes), con elisión vocálica na preposición en, tal como se rexistra esporadicamente no corpus; en calquera caso, esta crase ten unha maior presenza no Cancioneiro da Ajuda, que nalgúns casos a presenta fronte a B, que mantén a integridade de en (87.3, 133.15, 279.r1, 306.10) ou que, alternativamente, omite a preposición (70.28, 89.19, 199.14). Véxanse tamén 28.14, 43.20, 59.3, 60.7, 83.19, 133.2, 138.7 e 9, 141.9, 154.r1 e r3, 155.7, 263.6, 267.2, 270.19, 282.8, 388.5, 390.2, 395.7, 460.4, 465.10, 804.7, 1062.10, 1080.1, 1145.23 e 1420.11. Cfr. nota a 6.4.
De novo outro refrán dunha cantiga de amor de Joan Soarez Coelho é reflectido literalmente por Afonso X:
moir’eu, e moiro por alguen,
e nunca vos máis direi én (282.5-6).
Para a emenda neste verso debe terse en conta a expresión temporal presente no v. 4 e, sobre todo, no v. 10 (des aquel dia’n que a vi).
Sobre a forma átona reducida ma véxase nota a 104.18.
Utilizamos cookies de terceiros con fins analíticos para poder coñecer os hábitos de navegación (por exemplo, páxinas visitadas). Lembre que, se aceptar cookies de terceiros, terá de as excluír das opcións do seu navegador ou do sistema ofrecido por terceiros.
Clique no botón correspondente para aceptar ou rexeitar as cookies: