53 [= RM 151,14]

Per bõa fe, fremosa mia senhor

Vaasco Fernandez Praga de Sandin

Notes

Text

• 6-7

  É difícil achar descricións físicas da senhor nas cantigas de amor, que se limitan á utilización duns poucos termos imprecisos. O epíteto mansa rexistrado neste caso é relativamente frecuente nas cantigas de amor para referirse, na positiva e pouco detallada descriptio da senhor, ao seu carácter tranquilo, calmo e apracíbel. Pola súa parte, o termo doaire rexístrase escasamente e refírese á fermosura e elegancia dunha persoa –neste caso a senhor– nos seus xestos e movementos ou tamén na forma de dirixir a ollada.

• 9

  Na lingua das cantigas profanas o verbo dever participa en perífrases obrigativas con infinitivo, tanto sen elemento nexual como coas preposición de (rara) e, sobre todo, a, que constitúe a fórmula maioritaria. É por isto que na frecuente construción dever culp’a põer¹ se debe segmentar a preposición a, tal como a propia Michaëlis fixo algunhas veces (tamén en 152.9), e que, neste caso, non foi seguida por Littera. Outros contextos semellantes poden verse en 70.23, 526.14 e 668.13, onde diversos editores tampouco deglutinaron o enlace preposicional.

• 12

  Tamén sería posíbel a sinalefa nunca‿eu, de modo que o acento caese na 4ª sílaba, aínda que non é sistemático nesta posición na cantiga.

• 16

  Para recuperar a medida decasilábica do verso, recorremos á variante fezo, o mesmo que acontece, por exemplo, en 204.12 (de quantas donas Deus fez[o] nacer), que ofrece unha construción moi similar. Na lingua medieval aparece a desinencia -o na P3 dos pretéritos fortes, de modo que naquelas formas en que -it final latino desapareceu é posíbel a convivencia das formas fez, quis ou pôs con fezo (tamén feze), quiso (tamén quise) ou poso (tamén pose). Os trobadores utilizan unha ou outra variante por necesidades métricas, e os manuscritos achegan datos que confirman esta variación nos usos lingüísticos, de modo que en ocasións as leccións de A e B son diverxentes. Así, face ao necesario fezo transmitido por A (ás veces produto da revisión da copia) achamos <fez> en B: 277.17 (<fez{o}> A, <fez> B), 286.2 (<fezo> A, <fez> B), 309.10 (<fezo> A, <fez> B), 404.10 (<fezo> A, <fez> B), 430.28 (<fez{o}> A, <fez B>). Porén, en 175.6 o necesario fezo transmitido por B correspóndese co <fez> de A, que torna o verso hipométrico. E aínda se achan contextos en que fronte á lección de A, con fezo, B rexistra unha variante en que, mantendo o monosilábico fez, se reescribe o texto para asegurar a isometría: Qual dona Deus fez melhor parecer / e que fezo [B: <a fez>] de quantas outras son (175.2), de rogar Deus, e fezo-me [<a d’s e fez mj> B] perder (197.30). É por isto que o recurso a fez[o] está certamente xustificado perante leccións afectadas por hipometría versal: é significativo que no v. 1 do refrán da cantiga 847, face ao correcto fezo que se rexistra na estrofa I (<fez> B, <fezo> V), apareza fez en BV nas estrofas II e III. Cfr. nota a 60.19.
  Por outra parte, resulta estraña en Michaëlis a omisión de Deus (<ds̄> B) nun verso que se multiplica, con leves variantes, ao longo do corpus: E, senhor, por Deus, que vos fez nacer (56.22), [E] por aquel Deus que vos fez nacer (716.11) etc.

• 17

  A conxunción concesiva macar, de orixe grega, é case exclusiva do rexistro poético, tal como se deduce do seu uso na poesía trobadoresca profana e da súa alta frecuencia nas Cantigas de Santa Maria. A súa aparición noutro tipo de textos é moi escasa (véxase CGPA, s.v. macar). Cfr. nota a 57.6.

• 17-18

  Nótese a repetición da conxunción completiva que tras unha frase parentética, como medio de recoller de novo o discurso (véxase nota a 52.2-3):

  E rogo-vos. fremosa mia senhor,
  que, macar vos oj’eu tanto pesar
  digo, que vós me leixedes viver ....

• 20

  A emenda da lección de B é obvia, sobre todo tendo en conta o erro <ou>/<ei> de BV en 568.15.