294 [= RM 141,3]
O que vos diz, senhor, que outra ren desejo

O que vos diz, senhor, que outra ren desejo
no mundo máis ca vós éste o mui sobejo
mentira[l] quen no diz, ca, u quer que eu sejo,
sen vós non me sei eu enno mundo guarida;
e, se vou u vos vej’e quand’a vós eu vejo,
vejo eu i quen trage mia mort’e mia vida.
[E] foi-vo-lo dizer o que á grand’enveja
porque vos quer’eu ben e non sabi a sobeja
coita que me vós dades, que, u quer que seja,
no coraçon me voss’amor tal fer[i]da,
[e] quando vos eu vejo, assi Deus me veja,
vejo eu i quen trage mia mort’e mia vida.
[E] ia-vos dizer: cousa mui desguisada
é seer outra ren no mundo desejada
de como vós sodes; mais vós, mesurada,
fremosa e mansa e d’outro ben comprida,
non no creades, ca, u vos [vejo], ben-talhada,
vejo eu i quen trage [mia mort’e mia vida].
De min podedes vós, senhor, seer servida
se vos pesar mia morte e vos prouguer mia vida,
se vos pesar mia morte e vos prouguer mia vida,
como en outro tempo foi d’Arec Enida.
 
 
 
 
5
 
 
 
 
10
 
 
 
 
15
 
 
 
 
20
 
 

Manoscritti


B 334

Edizioni


I. Edicións críticas: Michaëlis (1990 [1904]: I, 825-826 [= LPGP 888]); Littera (2016: II, 434-435).
II. Outras edicións: Molteni (1880: 122); Machado & Machado (1950: II, 91); Rios Milhám (2018a: II, 294).
III. Antoloxías: Nemésio (1961 [1949]: 109-110); Piccolo (1951: 64-65); Torres (1977: 411); Ferreiro & Martínez Pereiro (1996b: 209).

Varianti manoscritte


1 vos] uos B   2 vós] nes B   5 vou u vos vej’e quand’a vós] nou· u uos ue i e q̄nda uos B   6 quen] ꝙʷ B   7 o que] e que B   10 coraçon] coracon B; voss'amor] nossa moB   12 quen] ꝙʷ B  14 ren] irem B   15 como vós sodes] cōmouꝯ rod’s B; vós] n B   16 comprida] coupida B   17 vos] uos B   18 quen] ꝙʷ B   19 podedes] pode d's   20 vos] uos B; vos] uos B   22 d'Arec Enida] dare que nyda B

Varianti editoriali


1 vos] vos Michaëlis   2 éste] est’é Michaëlis, Littera   3 mentira[l] quen no] mentido que’-no Michaëlis : mentira[l] quen’o Littera   4 enno] eno Michaëlis, Littera   5 vos] vos Michaëlis   6 quen trage] quant’og’é Michaëlis   7 [E]] om. Michaëlis, Littera; grand’] grand[e] Littera   8 vos] vus Michaëlis; sábi’a] sab’a Michaëlis   9 que seja] que [eu] seja Michaëlis   11 [e]] om. Michaëlis : [que] Littera; vos] vus Michaëlis   12 quen trage] quant’og’é Michaëlis   13 Ía-vus dizer cousa mui desguisada: Michaëlis : [E foi] já vos dizer cousa mui desguisada Littera   17 non no] no’-no Michaëlis : non’o Littera; vos] vus Michaëlis   18 quen trage] quant’og’é Michaëlis   20 vos ... vos] vus ... vus Michaëlis   21 vos ... vos] vus ... vus Michaëlis   22 como en outro tempo foi d'Arec Enida] como en outro tempo foi, seredes servida Michaëlis, Littera

Parafrasi


(I) O que vos di, señora, que eu outra cousa desexo no mundo máis que a vós é un moi sobexo mentiroso quen o di, porque, en calquera lugar que eu estou, sen vós non coñezo eu no mundo salvación, e, se vou a onde vos vexo e cando eu vos vexo, aí vexo eu quen trae a miña morte e a miña vida.

(II) E fóivolo dicir o que ten grande envexa porque eu vos amo, e non sabe a sobexa coita que vós me causades, pois, onde queira que me encontre, tal ferida me dá o voso amor, e cando eu vos vexo, así Deus me vexa, aí vexo eu quen trae a miña morte e a miña vida.

(III) E íavos dicir (isto): algo moi desatinado é que outra cousa no mundo sexa desexada por min como vós o sodes; mais vós, mesurada, fermosa e doce e plena de todo outro ben, non o creades, porque, cando vos vexo, ben feita, aí vexo eu quen trae a miña morte e a miña vida.

(1) Por min podedes vós, señora, ser servida se vos pesa a miña morte e vos prace a miña vida, se vos pesa a miña morte e vos prace a miña vida, como noutro tempo foi servida Enida por Erec.

Metrica


Esquema métrico: 3 x 12’a 12’a 12’a 12’b 12’a 12’B + 12’b 12’b 12’b 12’b (cfr. RM 13:2)

Encontros vocálicos: 8 sa·bi’a; 17 *cre͜ades / *ca,u

Note


Testo
  • 3

    A voz mentiral ‘mentiroso’, probábel provenzalismo (véxase García-Sabell Tormo 1990: 227-228), ten escasas ocorrencias no corpus poético trobadoresco profano (véxanse 578.8, 917.13, 953.5); tamén se atesta esporadicamente nas Cantigas de Santa Maria (véxase Mettmann 1959-1972: IV, s.v.) e moi raras veces na prosa (véxase CGPA, s.v. mentiral): 

    e quen nos quiser mentir peyte a outra parte C morabetinos e seya mentiral (doc. 1269, ed. Novo Cazón).

    E aquelle que hy nõ fosse ao dya que fosse posto, que ficasse por mentiral e fallido e que perdesse os reynos (Crónica Geral de Espanha de 1344, ed. Cintra).

    Co mesmo significado, no corpus profano achamos mentidor (1292.7) e mentireiro (1389.3), fronte ao fantasmal mentido de Michaëlis.
    A forma sejo, P1 de presente indicativo de seer, resultado da conxugación regular de sedēre neste tempo (sedeo, sedes etc.), compite desvantaxosamente cos resultados de sŭm (> son) e *sono (> so͂o, soo) (véxase Ferreiro 1999: §218b).

  • 4

    Na lingua trobadoresca xa é común o resultado no(s), na(s) para o encontro da preposición en co artigo (ĭn + ĭllum > enno > eno > no). Con todo, aínda é relativamente frecuente a forma intermedia sen aférese, (eno/ena) que se revela verdadeiramente rara coa grafía máis arcaica (enno/enna), anterior á simplificación da consoante xeminada (véxanse tamén 10.10, 205.9, 486.17, 813.7 e 16, 842.14, 1119.9, 1314.7 e 10, 1337.21).

  • 6

    Non se pode admitir a lección michaëliana do refrán, pois constitúe unha errada lectura de B.

  • 7-13

    É relativamente frecuente a omisión da copulativa inicial de estrofa (e de fiinda ou de verso) nos manuscritos, que nos permite neste caso restaurar a isometría versal. Casos semellantes documéntanse en 106.8, 151.7, 157.7, 163.11, 261.13, 293.8, 294.7 e 13, 332.7, 408.7, 447.7, 448.8, 490.19, 586.11 etc. Así, para alén de manter acento fixo na sexta sílaba, no v. 13 nivélase tamén a estrutura co v. 7, ao tempo que se evita a modificación de desguisada en des[a]guisada (véxase nota a 468.9).

  • 8

    A presenza de sabi (‘sabe’) como P3 de presente de indicativo de saber en 109.20 permite fixar con naturalidade o texto aducido en B. Na realidade, a (minoritaria) terminación -i, pode acharse sen regularidade, na P1 dos pretéritos fortes, e tamén en algún substantivo (sangui), nalgúns adverbios (eiri, tardi, longi) e moi raramente nalgunha outra forma verbal allea ao pretérito, como guii ‘guíe’ (1407.15). Véxase Mariño Paz (2009).

    Na produción medieval achamos a forma sabi n’A demanda do Santo Graal (cfr. CGPA, ed. I. Freire Nunes):

    – Ora sabi, disse el, que eu som [S]amaliel, filho de Froila que foi rei de Gauna que rei Artur matou ante Paris.

    De todos os xeitos, a obra medieval que con maior frecuencia presenta formas verbais (imperativas) similares con -i~-y é o Tratado d’Alveitaria do Mestre Giraldo, onde podemos achar multiplicada a forma (s)saby a carón de moitas outras, como cozy ~ cozi, entendy, fiquy, inchy ~ jnchy, meixi ‘mexe’, mety, moy ‘moe’, rrety ‘derrete’, tolhy... (véxase Pereira 1909).

  • 9

    A inclusión do pronome feita por Michaëlis converte o verso en hipermétrico.

  • 11

    É necesaria a copulativa inicial do verso para a correcta contaxe métrica do verso: nesta posición é moi frecuente omisión da copulativa por erro de copia, como mostran os abondosos casos en que algún dos manuscritos ofrece a lección correcta: A vs. B (65.29, 117.12, 165.10, 174.12 etc.), B vs. V (424.14, 1195.16 etc.), V vs. B (403.6, 1614.20 etc.).

    Por outra parte, assi Deus me veja é, sen dúbida, unha frase formularia aseverativa, equivalente a moitas outras existentes no corpus, como assi Deus me perdon, se Deus me salve etc. Cfr. nota a 79.16.

  • 13-14

    Fronte á puntuación e forzada sintaxe de Michaëlis e Littera, o sentido e a coherencia expresiva aconsella a puntuación agora proposta, con cousa desguisada como atributo de é.

  • 15

    A forma <cõmo> de B, que tamén se encontra en V, mostra unha grafía latinizante que aparece esporadicamente nesta conxunción nos apógrafos italianos, mais que é moi frecuente na prosa galego-portuguesa. Véxase nota a 63.2.

  • 17

    Parece evidente a ausencia no manuscrito de vejo, mais a súa restauración levanta o problema da eventual sinalefa ca‿u, contraditoria cos usos trobadorescos; con todo, podería considerarse a posibilidade de creades computar como dúas sílabas, ou a omisión do pronome no, ou a expunción da propia conxunción ca.

  • 20-21

    A repetición do verso ben poderían ser produto dun lapso de copia, de modo que a fiinda constase só de tres versos; porén, mantemos a lección tal e como foi transmitida polo Cancioneiro da Biblioteca Nacional.

  • 22

    A parte final do verso conclusivo da cantiga (<Como en outro tenpo foy dare que nyda>) levantou problemas diversos de interpretación a partir da hipotética existencia dun erro de copia. É por iso que Michaëlis estabeleceu unha lectura conxectural (como en outro tempo foi, [seredes servida]), seguida por Littera, que, porén, na edición electrónica suxire unha outra lectura alternativa máis recente, tamén conxectural, proposta por Rios Milhám: como em outro tempo foi, dar-m’-edes guarida.

    Non obstante, a interpretación realizada por Arias Freixedo (2023) demostra que lonxe de estar errada, a lección fiel do manuscrito fai transparecer dúas novas referencias antroponímicas da Materia de Bretaña, Erec e Enida, personaxes do máis antigo roman de Chrétien de Troyes, titulado Roman d’Erec et Enide.

Cerca
    Nessun risultato trovato

    Utilizziamo cookie di terze parti per scopi analitici in modo da poter tracciare le abitudini di navigazione (ad esempio i siti visitati). Si avvisa l’Utente che se accetta cookie di terze parti, dovrà escluderli dalle opzioni del browser o dal sistema offerto dalle terze parti.
    Clicca per accettare o rifiutare i cookies:

    ImpostazioniAccetta