1101 [= RM 116,9]

Don Foão, en gran curdura

Pedr'Amigo de Sevilha

Notes

Text

• 1

  Lapa (seguido por Lopes e Littera), contra o testemuño claro de B e sen considerar a vacilación do copista do  Cancioneiro da Vaticana, fixou a forma cordura, anulando a harmonización vocálica que se produciu nesta voz (como noutras; cfr. por exemplo, custume). Tal evolución fonética é rexistrada en máis obras, tales como na Crónica Geral Galega:

  Este alcayde Nuno Rasoyra foy omẽ que soube trager en seus juyz[o]s et ẽnas outras cousas que auja de fazer siso et curdura, et fazia todauja muy ben sua fazenda (CGPA, ed. R. Lorenzo).

  Ou, tamén, na tradución da Primeira Partida:

  P(er)o o castigo desto ha mest(er) q(ue) sse ffaça manssam(ẽ)t(e) e cõ grã curdura e cõ grande amor (CGPA, ed. J. de Azevedo Ferreira).

• 6

  Con Marroni, de acordo co ton irónico da cantiga, articulamos o segundo verso do refrán considerando o que inicial como conxunción causal (ou consecutiva). Porén, Lapa (e Lopes e mais Littera) atribúen carácter exclamativo a este verso, opción tamén aceptábel:

            mais fui de malaventura
            porque con el non parti:
            que penas veiras perdi!

  As penas veiras aluden a unhas peles de cores variadas (cfr. lat. pennam uariam > pena veira), en xeral valiosas, que eran fundamentalmente empregadas nos forros dos mantos (véxase Vallín 2019: 657-661).

• 8

  O indefinido ũu (e tamén algũu e neũu) debería, aparentemente, computar como bisilábico, e así acontece con certa frecuencia ao longo do corpus; porén, na maior parte das súas aparicións funciona como unha forma monosilábica, revelando dese xeito que se trata dunha grafía conservadora. Algo similar acontece con bõo ~ boo (véxase nota a 241.10) e, aínda en menor medida, sõo ~ soo (véxase nota a 10.25), que son basicamente voces bisilábicas, aínda que nalgunhas ocasións computan como unisilábicas.

• 13-14

  Os panos bastoados son panos listados, con faixas.

• 16

  Foi é a forma xeral de P3 de pretérito de seer (e de ir), mais tamén aparece como forma de P1, tal como acontece neste verso: a pesar de que en xeral se estabelece unha oposición P1 / P3, fui (< fŭī) / foi (< fŭĭt), pola acción metafónica de -ī final nalgúns pretéritos fortes (cfr. tamén fiz vs. fez, sive vs. seve, tive vs. teve etc.), foi pode ser tamén resultado de P1, o mesmo que fui aparece esporadicamente como forma de P3 (sen efecto metafónico, por tanto, ou con xeneralización analóxica de unha ou outra persoa).

  Canto a apreso, é participio irregular de aprender, derivado directamente do lat. apprehensum, como moitos outros participios, algúns deles presentes no corpus das cantigas (tal como preso, entre outros). Neste sentido, é significativo que aprendudo/a só conte con tres ocorrencias no Corpus do Galego-Portugués Antigo, mentres que aprendido/a tamén dispón de só vinte ocorrencias, en calquera caso moitas menos do que o participio irregular apreso (cfr. CGPA, s.v.).