I. Edicións críticas: Michaëlis (1990 [1904]: I, 380); Barbieri (1980: 57 [= LPGP 910]); Littera (2016: II, 472).
II. Outras edicións: Molteni (1880: 126); Carter (2007 [1941]: 114-115); Machado & Machado (1950: II, 106-107); Arbor Aldea (2016b); Rios Milhám (2018a: II, 306).
1 coraçon] coracon B 3 me] mj B 4 bõa] boa B; me] mi B 5 eu querria] en queiria B 6 lle] lhi B 7 Pero dela non atend’] Po dela non atendo B 9 porque] por{q̄} A; pe que eu B 10 mi-a mostre] ma mostre(r) B; a’n] a en B 11 querria] queiria B 13 Porque] E p’ que B 14 ollos] Olhus B; guarrei] guarirey B 15 ontre] ant’ B 16 muito] muit(a){o} A; me] mj B 17 querria] queiria B
3 me] mi Barbieri 4 me] mi Barbieri, Littera 6 lle] lhi Barbieri 7 atend’] atendo Barbieri, Littera 9 porque] porque eu Barbieri; boa] bõa Michaëlis 10 a’n] a en Barbieri 12 lle] lhi Barbieri 14 ollos] olhus Barbieri 15 ontre] antre Barbieri, Littera 16 me] mi Barbieri 18 lle] lhi Barbieri
(I) A miña señora, que sempre amei profundamente desde que a vin, aínda que me vén por ela mal desde aquela, é tan boa que Deus non me perdoe se eu querería vivir no mundo para non a amar nin a ver, (II) aínda que dela non espero outro ben, excepto vela, mentres eu viva; mais, porque amo tan boa señora, Deus, que a ten no seu poder, non ma mostre se eu querería vivir no mundo para non a amar nin a ver, (III) porque desexo tanto ver os seus ollos que xa non me salvarei; e porque entre todas as que viven no mundo tanto vale, que non me valla Deus se eu querería vivir no mundo para non a amar nin a ver.
Esquema métrico: 3 x 10a 10b 10b 10a 10C 10C (= RM 160:222)
Encontros vocálicos: 10 mi-‿a
En ningunha das edicións precedentes se dispón o texto como cantiga ateúda, por máis que a ligazón entre as dúas primeiras estrofas sexa solicitada pola cláusula subordinada que inicia a estrofa II con pero: esta cláusula ficaría sen verbo principal se non fose ligada sintacticamente ao refrán. No relativo á ligazón entre as estrofas II e III, certamente poderían ser independentes; porén, a composición fica máis equilibrada rítmica e conceptualmente estendendo o carácter de cantiga atéuda a todo o texto. Cfr. nota á cantiga 15.
En B rexístrase unha presenza espuria de eu (aceptada por Barbieri, coa conseguinte hipermetría pola inexistencia da sinalefa *porque‿eu), tal como acontece en diversas pasaxes nos apógrafos italianos (B vs. A: 74.5, 85.16, 177.9; BV vs. A: 420.14 e 17; V vs. B: 1597.1), mais tamén, por exemplo, nunha ocasión en A (vs. B), en 228.7.
Neste verso comparece a preposición en nunha crase coa preposición a (a’n, fronte a B), tal como se rexistra esporadicamente no corpus; en calquera caso, esta crase ten unha maior presenza no Cancioneiro da Ajuda, que nalgúns casos a presenta fronte a B, que mantén a integridade de en (87.3, 133.15, 279.r1, 306.10) ou que, alternativamente, omite a preposición (70.28, 89.19, 199.14). Véxanse tamén 28.14, 43.20, 59.3, 60.7, 83.19, 133.2, 138.7 e 9, 141.9, 154.r1 e r3, 155.7, 263.6, 267.2, 270.19, 282.8, 388.5, 390.2, 395.7, 460.4, 465.10, 804.7, 1062.10, 1080.1, 1145.23 e 1420.11. Cfr. nota a 6.4.
Nótese a presenza da copulativa inicial en B (inexistente en A), a confirmar como, a partir do testemuño diverxente dos manuscritos se pode determinar con seguranza o carácter espurio da copulativa, feito que acontece con certa frecuencia, especialmente no inicio do verso. Véxase, entre outros, B vs. A (66.14, 96.10, 128.14, 224.7, 241.22, 312.5 e 13), A vs. B (129.28), A vs. BV (1236.10 e 16), B vs. V (851.12, 924.19, 950.7, 1631.7), V vs. B (740.10, 935.6, 1148.9). E noutros casos, a pesar da coincidencia dos testemuños, existen razóns sintácticas, métricas ou doutro tipo que aconsellan a antecitada expunción.
A presenza de antre en B é coherente coa distribución das variantes da preposición nos cancioneiros. Os apógrafos italianos só fornecen a variante antre, agás en 92.20, onde B comparte con A a forma ontre, fronte ao Cancioneiro da Ajuda, onde se atestan as tres variantes da preposición entre –ontre (92.20, 199.8, 1236.1 e 7), antre (309.21 e 22) e entre (149.r2)–.
De calquera maneira, a convivencia destas tres formas de entre lembra a concorrencia das variantes por ~ par ~ per, así como a evolución que se percibe nunha (rara) variante como ontroido para entroido ~ antroido (< introitum):
per tal condizom que dedes deles a min cada ano des dia de san martino atra dia d’Ontroydo C. soldos de móéda dos pretos blandos, a dous pretos por soldo (Lucas Álvarez & Lucas Domínguez 1996: 77).
Véxanse aínda outras atestacións no CGPA, s.v. ontroydo.
Previous
