c

Glossaire

Termes de C
[dern. rév. : 11/05/2023]ImprimerAlterner visualisation des exemples
cousa subst. fém.
1. 'cousa, cuestión, asunto, causa, motivo'
Cousa designa en moitas ocasións unha entidade abstracta que equivale a ‘algo’ (en frases positivas) ou a ‘nada’ (en frases negativas)
28.25 vos rog’eu / (e non cousa mui sen razon) / que por vos eu muit’amar non / vos caia, senhor, en pesar||29.17 E pod’ũa cousa creer / ben mia senhor se lhi proug[u]er||37.4 nen que de min doo prenda, / ca non é cousa guisada||54.21 ca mal veess’a quen / se d’outra cousa podesse nembrar!||54.22 E d’ũa cousa vos preguntarei||60.21 ca ũa cousa vos direi||66.12 e demais ũa cousa vos direi||72.14 e tan mal dia eu naci / porque vós fazedes por mí / cousa que vos non está ben||72.23 cousa faria sen razon / eu se mi assi fosse cuitar / con mia mort’, en esta sazon||83.9 E dig’esto por me guardar / d’ũa cousa que vos direi||150.4 pero, se mi-o non fezer, / é cousa guisada / de non viver nada||156.4 e, pois vo-lo Deus faz aver / e quantas outras cousas son, / en que teedes por razon / de me leixar morrer d’amor||174.15 Mais aquest’é cousa mui desguisada||202.8 Ainda vos outra cousa direi||207.12 e outra cousa vos quero dizer||214.1 Que grave cousa, sennor, d’endurar, / pera quen á sabor de vos veer, / per nulla ren, de non aver poder, / senon mui pouco, de vosco morar,||230.16 E pero Deus é o que pod’e val / e pode sempre nas cousa[s] que son||243.1 Nunca fiz cousa de que me tan ben / achasse||268.16 De cousas me non guardo, mas pero guardar-m’-ia / de sofrer a gran coita que sofri de-lo dia / des que vi o que vi||270.7 ca non fora tan gran cousa dizer / se se mi a min ben ouvess’a parar / a mia fazenda||274.3 nunca tan desguisada cousa vi / se por ũa destas duas non é: / ... ||274.13 E nunca vi cousa tan desguisada / de chamar ome «ama» tal moller / tan pastorinn’, ...||278.3 Desmentido m’á ‘qui un trobador / do que dixi da ama sen razon / de cousas «pero» e de cousas «non||278.3 Desmentido m’á ‘qui un trobador / do que dixi da ama sen razon / de cousas «pero» e de cousas «non||284.13 ca mi semella cousa sen razon||294.13 cousa mui desguisada / é seer outra ren no mundo desejada / de mí como vós sodes||295.5 e dig’eu assi / por atal cousa que passa per min||295.7 pois s’esto faz e non posso morrer, / toda-las cousas se poden fazer, / que son sen guisa||355.15 sempre me calei, / que nunca dix’ũa cousa que sei||383.5 Vedes camanha perfia / e cousa tan desguisada||415.1 De quantas cousas eno mundo son, / non vejo eu ben qual pod’én semellar / al rei de Castela e de Leon / se[non] ũa qual vos direi: o mar||415.7 O mar semella muit’aqueste rei, / e d’aqui en deante vos direi / en quaes cousas, segundo razon||415.26 e sofrer-vos-á / toda-las cousas||453.2 Achei Sanch[a] An[e]s encavalgada / e dix’eu por ela cousa guisada||461.7 E ũa cousa sei eu de vós e tenho por mui gran brio||461.17 Sen esto fostes cousido sempre muit’e mesurado, / de todas cousas comprido e apost’e ben-talhado||461.21 non façades dela capa, ca non é cousa guisada||468. ca rogades cousa [mui] desguisada||481.18 e sol non cata como Gris non ten / nunca cousa de que [el] se cobrir||496.7 Mais, Deus, que grave cousa d’endurar / que a min sera ir-me d’u ela for!||497.9 des i é cousa mui descomunal, / de matardes min||514.17 Desej’eu con mui gran razon / vosso ben, se Deus mi perdon, / mui máis de quantas cousas son||591.7 e, par Deus, é cousa mui desguisada||628.13 non vos faria de todos senhor / nen d’outra cousa onde sabor ouvesse||628.20 por Deus, vos rogo que esto non seja / nen façades cousa tan sen razon||638.4 e non / aver eu ja d’outra cousa sabor / senon da morte||691.17 e é cousa máis guisada / de dizerdes com’eu digo||740.7 Mais, amiga, ũa cousa sei / de meu amigo||742.12 mais dizen logo que mal sén farei / mias amigas, mais ũa cousa sei||761.16 e direi-vos ũa cousa||766.3 ca muitas cousas diremos / que ante vós non diremos||838.14 – Vós, amiga, non podedes partir / que non tenhan por cousa desigual / servir-vos sempr’e fazerdes-lhi mal||851.11 [E] pero nunca lh’eu cousa mereci / per que me mate, ventura me faz i / sen seu grado ben querer||863.1 Vistes tal cousa, senhor, que mi aven / cada que venho convosco falar?||868.3 e praz-me de coraçon / por duas cousas, se Deus me perdon, / en que tenho que me faz Deus gran ben||880.9 e quantas cousas [e]no mundo son / a aves[s]as andan, si Deus mi perdon||883.3 mais d’ũa cousa me devo queixar, / quant’é meu sén||890.6 pero ei dizer-lo cantando e en son, / que me semelha cousa sen razon / d’omen, con coita de mort[e], cantar||896.5 pero non posso cuidar / cousa que me proe tenna / contra quen m’en coita ten||934.3 Ora non dev’eu preçar parecer / nen palavra que eu aja nen sén / nen cousa que en mí seja de ben||965.1 Toda-las cousas eu vejo partir / do mund’en como soian seer||965.8 Pero que ome part’o coraçon / das cousas que ama, per bõa fe||965.13 Toda-las cousas eu vejo mudar||975.11 E non foi ome atẽes aqui, / cousa que eu ben entendi, / que me quisessedes amar||983.10 Non viva eu se m’El i non dá consello, / nen viverei nen é cousa guisada||995.16 e, pois eu ja toda-las coitas sei, / d’ũa cousa sõo ben sabedor||1007.6 ca vej’agora o que nunca vi / e ouço cousas que nunca oi||1010.19 Quiça quer-mi ora tal cousa dizer / que lha poss’eu sen meu dano fazer||1064.9 no mund’outra cousa non á / que me coita nulha sazon / tolha se Deus ou morte non||1074.9 – Don Bernaldo, quero-vos preguntar / com’ousastes tal cousa cometer / qual cometestes en vosso trobar||1093.9 ca lhi quer’eu ũa cousa dizer / per que guarra, se me vir||1126.12 que grave cousa, senhor, de sofrer!||1126.19 que grave cousa que de sofrer ei!||1238.14 Dizen que é por mí coitad’assi / que quantas cousas eno mundo son / non lhi poden dar vida se eu non||1326.13 por end’a ti conven, / ..., / ..., / que punhes sempre, antr’as outras cousas, / seeres partido de torpidade||1332.30 – Don Josep, ja eu [son] certo [e] fiz / que do vosso non é cousa negado||1343.7 Pero que é cousa certa / que el-rei pôs tal defesa / ond’a bon juiz non pesa||1390.1 D’ũa cousa soo maravilhado / que nunca vi a outre contecer||1422.3 nunca vos eu tal cousa negarei / qual oj’ouço pela terra dizer||1422.10 ja me terria eu por desleal, / Joan Fernandez, se vos negass’eu / atal cousa qual dizen que vos faz||1442.25 mais ũa cousa sei||1446.4 est’é cousa certa||1466.6 mais trobar-vos-ei / de muitas cousas que vos eu direi||1498.7 porque non ven ao reino el-rei, / non vee cousa ond’aja sabor||1505.11 Ponho que fez aleiv’e traiçon / e cousa ja per que dev’a morrer||1510.1 Martin jograr, que gran cousa, / ja sempre convosco pousa / vossa molher!||1525.14 non terria por guisada / cousa, se el-rei quisesse, / de molher cono nen nada / vender se o non ouvesse||1528.2 – Pedr’Amigo, quero de vós saber / ũa cousa que vos ora direi||1534.1 Jograr, tres cousas avedes mester / pera cantar de que se paguen én||1546.7 ca mi filhou Deus mia senhor, / a que filh’o demo maior / quantas cousas que suas son||1556.10 non lhi pesara tant’, a meu cuidar, / nen ar semelhara cousa tan crua||1557.2 U noutro dia Don Foan / disse ũa cousa que eu sei||1558.3 a mí começou gran noj’a crecer / de muitas cousas que lh’oi dizer||1570.3 pois vós tal cousa fostes comedir||1602.10 e dei-o a seu don’e tenho que fiz gran cousa||1620.31 quand’ei mengua da cousa que non tenho||1624.3 e outra cousa lhe vejo fazer / que fazen outros poucos no reinado||1647.10 e, poi-los tragen dous anos, / rafeces son, por tal cousa||1647.14 que ũa cousa senlheira / podesse seer [tan] cara / e rafez en tal maneira||1650.1 D’ũa cousa soo maravilhado||1652.28 e sempre o terrei / por cousa que non vai nen ven||1654.7 E o perdon é cousa mui preçada / e que se devia muit’a guardar||1654.19 E outra cousa vos quero dizer||1654.21 tal perdon ben se devera a perder, / ca muito foi cousa mal gaa[nha]da||1665.11 e ũa cousa vos quero dizer||1680.5 e, pero se mi creess’én / de tres cousas que ben direi, / podia per i con el-rei / e con outros ben guarecer||1680.9 E quero-lh’eu logo dizer / ũ’antr’as cousas que el ten / que sabe melhor
2. 'persoa'
18.2 Pois me fazedes, mia senhor, / de quantas cousas no mund’á / desejos perder e sabor / senon de vós||23.5 non creedes ca vos quer’eu melhor / de quantas cousas [e]no mundo son||63.4 ca vos quer’eu melhor / d’outra cousa||65.18 e porque sei tan ben, per bõa fe, / que non sei cousa no mundo mellor||66.11 ca de pran vos sei maior ben querer / de quantas cousas eno mundo son||67.15 sempre a ja máis amarei / d’outra cousa||93.15 Por quantas outras cousas son / que Deus no mundo fez de ben, / po-las aver eu todas non / perderia coita por én||190.8 E, pois vos eu amei des que vos vi / e amo máis de quantas cousas son||235.31 Mais de que podia peor a estar, / pois eu non vej’aquela que amar / sei máis de min nen quantas cousas sei?||240.8 e irei én / con mui gran coita no meu coraçon / tal que, se a vir, quantas cousas son / eno mundo non mi an de guarecer / de morte||293.4 é contra vós, a que quero melhor / de quantas cousas Deus quiso fazer||377.14 Por quanto ben Deus en vós foi põer / vos am’eu máis de quantas cousas son / oje no mund’...||536.16 E saben quantos saben vós e min / que nunca cousa come vós amei||644.2 Direi-vos agor’, amigo, camanho temp’á passado / que non pudi veer cousa ond’ouvesse gasalhado||644.6 ca muit’á que non vi cousa que mi tolhesse desejo||648.14 e pero non é por cousa que m’el non quera gran ben||650.6 que cousa no mundo non sei / que a mí tolha desejo / [de vós u vos eu non vejo]||812.16 E o que esto diz non sab’amar / neũa cousa tan de coraçon / com’eu, sennor, amo vós||856.4 Senhor, con migo non posso eu poer / nen con este cativo coraçon / que vos non aja milhor a querer / de quantas cousas eno mundo son||1074.30 – Abril Perez, os olhos enganar / van omen das cousas que gran ben quer

algũa cousa 'algo'. Cf. algũa ren
89.2 Se eu a mia sennor ousasse / por algũa cousa rogar, / rogar-ll’-ia que me leixasse / u ela vivesse morar||1408.20 e, u lh’aven algũa cousa tal / que lh’é mester, scient’é sen ciença
nen ũa cousa 'nada'
496.10 Ca sei mui ben que nunca poss’achar / nen ũa cousa ond’aja sabor / senon da morte
nulha cousa 'nada / algo'. Cf. nulha parte, nulha ren
O valor de nulha cousa depende da súa presenza en frases negativas (‘nada’) ou positivas (‘algo’)
55.18 ca Deus vos fez tanto valer / que nunca devedes fazer / en nulha cousa se ben non||65.20 nulla cousa non me pode guardar / d’aquesta cuita, que levo, levar||73.13 pois a mí contra vós mester non ten / nulla cousa, dizede-me ũa ren||166.16 e de que me non á quitar / nulla cousa se morte non,||207.1 Nunca Deus quis nulha cousa gran ben / nen do coitado nunca se doeu||235.18 ca ja niun prazer / de nulla cousa nunca prenderei||502.9 que nulha cousa ende non minguei||909.14 De quant’eu cuidei acabar / nulha cousa non acabei
66.16 ca de pran, se m’end’ouvesse a quitar / nulla cousa sen morte, mia sennor

cousa que eu ben sei
1657.8 pero (cousa que eu ben sei) / non sab’el muito de trobar
cousa que sei
6.24 per como a eu dessinei / acha-la-an, cousa que sei||339.21 e, pois que m’end’eu for / daqueste mundo, que ést’o peor / (cousa que sei), querrei-me del riir