[last revised: 04/08/2025]Print

465 [= RM 18,36]
Pois que m’ei ora d’alongar
Afonso X

Pois que m’ei ora d’alongar
de ma senhor, que quero ben,
porque me faz perder o sén
quando m’ouver del’a quitar,
direi quando me lh’espedir:
«De mui bon grado queria ir
logo e nunca [m’end’ar] vĩir».
Pois me tal coita faz sofrer
qual sempr’eu por ela sofri,
des aquel dia’n que a vi,
e non se quer de min doer,
atanto lhi direi por én:
«Moir’eu e moiro por alguen,
e nunca vos direi máis én».
E ja eu nunca veerei
prazer con estes olhos meus
de[s] quando a non vir, par Deus,
e con coita que averei
chorando lhi direi assi:
«Moir’eu porque non vej’aqui
a dona que por meu mal [vi]».
 
 
 
 
5
 
 
 
 
10
 
 
 
 
15
 
 
 
 
20
 

Manuscripts

B 469

Editions

I. Edicións críticas: Nunes (1972 [1932]: 55-56 [= LPGP 158-159]); Paredesa (2001: 155); Paredesb (2010a: 135); Littera (2016: I, 86).
II. Outras edicións: Molteni (1880: 155); Machado & Machado (1950: II, 323-324); Paredes (2010b: 106-107); Paredes (2010c: 75-76); Rios Milhám (2018b: III, 465).
III. Antoloxías: Tavares (1943 [1923]: 31-32); Tavares (1961: 12-13); Departamento de Filologia Galega (1980: 16); Montoya (1988: 310); Alvar & Beltrán (1989: 188-189); Sansone (1990: 204); Alvar & Talens (2009: 446).

Manuscript variants

9 ela] ella B   11 doer] deer B   14 vos] uos B

Editorial variants

2 ma] mha Nunes : mia Paredesa, Paredesb, Littera   3 porque] e que Nunes   6 mui] om. Nunes   7 logo e] log’e Littera; [m’end’ar]] [mais] Nunes, Paredesa, Paredesb; vĩir] viir Nunes, Paredesa, Paredesb, Littera   9 ela] ella Nunes   10 ‘n] om. Nunes, Paredesa, Paredesb    17 de[s]] de Paredesa, Paredesb

Paraphrase

(I) Xa que agora vou ter que me afastar da miña señora moi amada, e porque me fai perder a razón, cando me tiver que separar dela heille dicir, no intre en que me despida dela: «Con moito gusto me iría canto antes e nunca máis volvería».

(II) Xa que me fai sufrir unha coita tal cal a que eu sempre sufrín por ela, desde aquel día en que a vin, e non quere ter dó de min, por iso heille dicir isto: «Morro eu e morro por alguén, e nunca vos direi máis ao respecto».

(III) E xa nunca eu verei nada que me agrade con estes meus ollos desde que non a vexa, por Deus!, e coa coita que terei, chorando, direille así: «Morro porque non vexo aquí a dona que eu vin para mal de min.

Metrics

Esquema métrico: 3 x 8a 8b 8b 8a 8c 8c 8c (= RM 164:1)

Encontros vocálicos: 6 que·ri·a‿ir

Notes

Text
  • *

    Esta composición de Afonso X, tal como sinalou Lopes (2012), presenta en cadansúa estrofa citacións doutras cantigas de amor de trobadores contemporáneos (I Joan Soarez Coelho; II Estevan Soarez Coelho; III Joan García de Guilhade e/ou Pero d’Armea).

  • 2

    Por moito que mia sexa a forma xeral para o pronome posesivo feminino (átono), a variante ma tamén é perfectamente lexítima, e como tal debe ser respectada (véxase tamén 104.18).

  • 6-7

    Estes dous versos afonsinos son eco directo do refrán dunha cantiga de Soarez Coelho:
              [d]e mui bon grado querria a un logar ir
              e nunca m’end’ar viir (268.4-5).
    Deste modo, tal como estabeleceu a edición de Littera, o verso de Soarez Coelho serve para reintegrar as dúas sílabas ausentes no verso afonsino (m’end’ar), que tradicionalmente fora completado con máis. Por outra parte, expunción de mui realizada por Nunes é inxustificada, pois deberá ser considerada a sinalefa queria‿ir.

  • 9

    Nótese a grafía <ll> en <ella>, que, alén de se rexistrar en múltiplas ocorrencias de nulho nos apógrafos italianos (especialmente en B) en vez de <lh>, só se acha de forma esporádica como grafía etimolóxica en voces con /l/ procedente, en xeral, da xeminada latina (ali, bailada, castelo, cavalo –e cavaleiro–, esmola, querelar, Varela, vassalo, Vilanansur etc., con especial incidencia en ela, aquela e ele/s), moi esporadicamente na forma do pronome el (e mais do artigo el-) (véxase nota a 637.2), nalgunha asimilación do artigo ou do pronome (véxase notas a 6.32 e 918.11) e, finalmente, en voces co secuencia fonética [ɾl], que é transmitida sistematicamente en BV coa grafía <rll> (véxase nota a 392.9).

  • 10

    A lección <diã> implica unha interpretación dia’n (cfr. dia, con omisión da preposición, en Nunes e Paredes), con elisión vocálica na preposición en, tal como se rexistra esporadicamente no corpus; en calquera caso, esta crase ten unha maior presenza no Cancioneiro da Ajuda, que nalgúns casos a presenta fronte a B, que mantén a integridade de en (87.3, 133.15, 279.r1, 306.10) ou que, alternativamente, omite a preposición (70.28, 89.19, 199.14). Véxanse tamén 28.14, 43.20, 59.3, 60.7, 83.19, 133.2, 138.7 e 9, 141.9, 154.r1 e r3, 155.7, 263.6, 267.2, 270.19, 282.8, 388.5, 390.2, 395.7, 460.4, 465.10, 804.7, 1062.10, 1080.1, 1145.23 e 1420.11. Cfr. nota a 6.4.

  • 13-14

    De novo outro refrán dunha cantiga de amor de Joan Soarez Coelho é reflectido literalmente por Afonso X:
              moir’eu, e moiro por alguen,
              e nunca vos máis direi én (282.5-6).

  • 17

    Para a emenda neste verso debe terse en conta a expresión temporal presente no v. 4 e, sobre todo, no v. 10 (des aquel dia’n que a vi).

  • 18

    Sobre a forma átona reducida ma véxase nota a 104.18.

  • 20-21

    Nótese a semellanza destes dous versos con dous refráns de senllas cantigas de Joan Garcia de Guilhade e de Pero d’Armea:
            moir’eu porque non vej’aqui
            a dona que non vej’aqui (393.5-6).

            Vedes por que: porque non vej’aqui
            a mia senhor, que eu por meu mal vi     (1085.5-6).

Search
    No results

    This site uses third-party cookies for analytical purposes to help us track and monitor how users navigate the site (e.g. which pages they visit). Remember that if you accept third-party cookies, you should delete them from your browser options or from the system provided by the third party in question.
    Click below to accept or to edit your cookie settings.

    SettingsAccept